AMED - Zincir marketlerde çalışan kadınlar, hem ağır iş yükü nedeniyle fiziksel olarak yıpranırken,  hem de bölge sorumlusu ve müşteriler tarafından uğradığı mobbing ve psikolojik şiddet altında çalışmayı sürdürüyor.

 

Kürdistan ve Türkiye’de iktidarın savaşa aktardığı bütçe nedeniyle derinleşen ekonomik kriz, her geçen gün insanların yaşam kalitesini düşürüyor. Çocuk yaşta çalıştırılma oranı artarken, bu durum ölümlerle sonuçlanan vakalara da yol açıyor. Hem iktidarın kadınları eve hapseden politikaları hem de erkek egemen zihniyete karşı mücadele eden kadınlar, ekonomik krizin etkisiyle ağır iş koşullarında çalışmak zorunda bırakılıyor. Ağır iş yükü ve mobbingin yoğun olduğu sektörlerden biri de zincir marketler. Üniversiteden mezun olup kendi alanında iş bulamayanlar ya da tatilde okul masraflarını karşılamak isteyen öğrenciler, zincir marketlerin kötü çalışma şartlarıyla yüz yüze kalıyor. 

 

Çalışanların emek sömürüsü üzerine dönüyor

 

Zincir marketler, ürünlerinin “ucuz” olduğu algısıyla müşteri çekiyor. Fakat arka planda, çalışanlarının emek sömürüsü üzerine dönen bir sektör olduğu, son dönemde çalışanların iş koşullarını paylaşmasıyla gözler önüne seriliyor. Zincir marketlerde çalışanlar, kasiyerlikten depo düzenine ve sevkiyata kadar birçok işi yapmak zorunda kalıyor. Çalışanların iş güvenliği hiçe sayılırken, iş tanımının belirsizliği ve esnekliği, çalışanları maddi ve manevi olarak yıpratıyor.

 

İki farklı zincir markette çalışan kadınlarla iş koşullarını ve yaşadıkları psikolojik baskıyı konuştuk.

 

Mesai ücreti verilmeyeceğine dair belge imzalatılıyor

 

Coğrafya öğretmenliği mezunu olan kadın, çalıştığı zincir markette reyon görevlisi olarak işe girdiğini fakat oradaki bütün işleri yaptıklarını söylüyor. Bunun yanında, bölge sorumlusu müdürleri tarafından mobbinge maruz kaldıklarını belirten çalışan, işe girmeden önce mesai ücretinin verilmeyeceğine dair belge imzalatıldığını paylaşıyor. Personel azlığından dolayı mesai yapmak zorunda kaldığını söyleyen çalışan, “İş yükü fazlaydı, 4 kişiydik, her işe koşturman gerekiyordu” diyerek, tüm bu çalışma koşullarından dolayı işten çıktığını ifade ediyor. 

 

İş dağılımı yok, oturmak yasak, mesaiye zaten vakit kalmıyor

 

Diğer bir zincir markette çalışan kadın ise çalışma saatinin ayda 198 saat olduğunu, bu saatlerle mesai yapmaya zaten vakit kalmadığını belirtiyor. Aylık maaşının 24 bin TL olduğunu, ayda 4 bin TL’nin yemek ve yol masrafına gittiğini  dile getiren çalışan, markette iş ayrımı olmadığını, reyon düzeninden sevkiyata ve kasiyerliğe kadar her işi yaptıklarını  aktarıyor. Çalışan ayrıca, kasa başında çalıştığı saat boyunca ayakta kalmak zorunda olduğunu, oturmanın yasak olduğunu ekliyor.

 

Kötü koşullara rağmen çalışmak zorunda bırakılıyor

 

Bir başka kasiyer kadın ise ev içindeki psikolojik baskıdan kurtulmak için ağır iş koşullarına katlandığını kaydediyor. 

 

Çalışanlar, bir noktada yaşam standartları yüzünden, kötü koşullara rağmen çalışmayı kabul etmek zorunda bırakılıyor.