Buşra Turan 

 

MÛŞ - Komelnase Kader Aran Mavîgoz derheqê şîdetê serê cinîyan ke her şino giran beno de qisey kerd û va: “Çareserî bi polîtîkayanê perwerdeyî eşkeno bêro viraştiş. Heta bêtêduştîya cinsê komelî werte ra nêro wedaritiş şîdet zî nêeşkeno werte ra bêro wedaritiş. Lazim o ma cinî hêz yewbînan ra bigîrê, piştdayîş bidê viraştişê cematêkê bêşîdet.”

 

Ver bi 25ê Teşrîna Peyêne Roja Têkoşînê Hemverê Şîdetê Serê Cinîyan ê Mîyanneteweyî, muhîmîya pawitişê cewherî ya hemverê şîdetî newe ra vejîyeno werte. Her tim yeno dîyarkerdiş ke şîdetê cinîyan ser şexsî nîyo, cematî, kulturî û sîyasî yo û cinî hemverê heme tewirê şîdetî de cuya xo pawenê û semedê edaletî têkoşîn kenê.

 

Komelnase Kader Aran Mavîgoz beşê dosyaya ma ya bi 25 cinîyan ver bi 25ê Teşrîna Peyêne ajansê ma rê qisey kerd.

 

‘Şîdetê cinîyan ser birînêk cematî yo’

 

Kader Aran Mavîgoz da zanayene ke şîdetê cinîyan ser problemêkê cematî yo û wina ard ziwan: “Çareserî tenya bi cezakerdişî sînor nêkeno. Şîdetê cinîyan ser şexsî nîyo, birînêk cematî yo. Sebebê şîdetî bêtêduştîya cinsê komelî ra yeno. Heta bêtêduştîya cinsê komelî werte ra nêro wedaritiş çareserî zî nêeşkeno bêro viraştiş, şîdet zî werte ra nêwedarêno. Tenya cezakerdiş qîm nêkeno. Lazim o polîtîkayanê perwerdeyî bêrê vejîyayîş. Emrê qijî de dîyalogêkê bêşîdet, perwerdeyêkê empatî bêro dayîş tay bo zî do vernîya şîdetî bigîro.”

 

‘Wedaritişê Peymana Stenbolî beno sebebê şîdetî’

 

Kader Aran Mavîgoz bale ant ser kêmasîyanê caardişê qanûnanê hemverê şîdetî û wina dewam kerd: “Qanûn hetê teorîkî de bihêz o la hetê caardişî de bi problem o. Semedo ke qereranê pawitişî wextê xo de nêgîno û gumanbar nînê cazakerdiş, semedo ke gamanê bihêz û qîm nêerzeno, çi heyf vernîya şîdetî nîno padayîş. Wedaritişê Peymana Stenbolî û nêcaardişê ci çi heyf benê sebeb ke şîdet zî werte ra nêwedaryo.”

 

‘Eşkeno semedê cematêkê bêşîdet piştdayîş bêro dayîş’

 

Kader Aran Mavîgoz peynîya qiseykerdişê xo de bale ant muhîmîya piştdayîşê cinîyan ser û nîşan da ke lazim o cinî heme wareyê cuya cematî de çalak bê û wina dewam kerd: “Bi STK, sazîyanê cinîyan, meclîsanê taxan cinî nê wareyan de hêz yewbînan ra gênê û piştdayîş danê yewbînan. Lazim o no piştdayîş dewam bikero. Bi serkêşîya cinîyan viraştişê cematêkê ke empatî, aştî û dîyalogî rê xizmet bikero. No bi cîgêrayîşê cinîyan sîyaset, ekonomî û heme sazîyan de eşkeno bêro viraştiş. No zî gamanê semedê cematêkê azad mumkin keno. Ma cinî hêz bidê yewbînan ma do piştdayîş bidê viraştişê cematêkê bêşîdet.”