MERKEZÊ XEBERAN - Talîban her roje qedexeyê neweyî zêde keno. Talîbanî xetê optîk fîberî visna, no bi sebeb ke Efganistan de xizmetê telefonî û înternetî bivinderê.

 

Îdareyê Talîbanî xeta optîk fîberî ke Efganistanî bi dinya girêdano, visîya û dayîşûgirewtişê mîyanê welatî de mendî. Talîbanî eşkera kerd ke no visnayîş bi sebebê “vernîgirewtişê gunayan” ameyo kerdiş.

 

Goreyê dayeyê NetBlocks, Merkezê Asayîşê Sîberî, seranserê welatî de sewîyeya resnayîşê înternetî heta se ra 14 kêm bîyo. Goreyê rojnameyê The Guardianî, Talîbanî destpêkê êlune dir zordarîyê xo serê lezê înternetî de zêde kerd. 16ê êlule de, verfekê bajarê Belxî, Attaullah Zaid, vatibî: “Alternatîfê ke waştişê dayîşûgirewtişî bica bîyarê do bêrê viraştiş.”

 

Bi visnayîşê xeta fîberî, tena înternet nê, la xizmetê telefonî yê ke girêdayeyê binesazgehê înternetî yê zî vindertî. NetBlocksî eşkerayîye xo de va: “Visnayîşê xeta fîberî, telefon û mobîlanê sabîtî zî bêveng kerd.”

 

Înternet, pey qedexeyanê Talîbanî yê serra 2022î ra, semedê xeylêk cinîyanê Efxanan ke heqê xebatî û perwerdeyî ra bêpar mendîbî, sey simîdê canî bîbî. Cinîyê Efxanî, sebebê qedexeyê perwerdeyî ra, rîyê xo dabî perwerdeyê onlîne. Labelê visnayîşê bêserûber ê kehrebeyî û înternetî, resnayîşê mekteban û zanîgehanê onlîne zehmet kerdibî. Nika, bi temamî visnayîşê înternetî, şansê perwerdeyê onlîne û xebatê semedê hîn kesan peynî beno.

 

Talîban ke 15ê Tebaxa 2021ine de Kabul girewt binê kontrolê xo û bi nameyê Emîrtîya Îslamî ya Efganistanî reyna ame îqtîdar ser o, dimayê nê wextî huqûqê Îslamî goreyê ewnîyayîşê xo ferz keno. Dûrvistişê cinîyan ê perwerdeyî, qedexekerdişê çalakîyanê kulturî, zordarîyê serê medyayî û visnayîşê têkilîyan mojneno ke no sîyasetêk sîstematîk o.