'Em ji Gurbetellî Ersoz îlhamê digirin' 

2025-10-07 09:04:17


	 

	Neslîhan Kardaş 

	 

	WAN - Rojnamegerên jin derbarê 7'ê Cotmehê Roja Rojnamegerên Jin ên Kurd de axivîn û Gurbetellî Ersoz bi bîr anîn gotin: "Gurbetellî Ersoz li Tirkiyeyê yekem Gerînendeya Giştî ya Rojnameyê ye. Bi taybetî ji bo me ango rojnamegerên jin girîng e. Ev yek jî îlhamê dide me."

	 

	Gurbetellî Ersoz, di 11’ê Tîrmeha 1965’an de li gundê Akbulut ê Palu ya Elezîzê hat dinê. Dema hat dinê bavê wê li Almanyayê wek karker dixebitî. Ji ber wê jî navê wê kirin Gurbetellî. Di dibistanan seretayî de ji ber gotinên wê yên kurdî di navbera hevokan de derbas dibin, ferq dike ku heval û mamosteyên wê fêm nakin û ew jî matmayî dimîne. Piştî Gurbetellî Ersoz fêm dike li dibistanê zimanê wê cuda ye pirsên çima, ji bo çi dipirse. 

	 

	Gurbetellî Ersoz ku dixwaze rojnamegerî an jî siyasetê bixwîne, li Zanîngeha Çukurovayê di Beşa Kîmyayê ya Fakulteya Wêje û Fenê de dixwîne. Piştî zanîngehê diqedîne li Enstutiya Zanistên Fenê ya Çukurovayê li ser ‘Enerjî û Derdorê’ lîsansa bilind dike û gelek ji laboratuvarê hez dike. Di 1983’yan de yekemîn rêxistibûna xwendekarên welatparêz li Zanîngeha Çukurovayê dike.

	 

	Gerînendaya giştî

	  

	Gurbetellî Ersoz, dema rojnamegeriyê dike di 10’ê Kanûna 1990’an de tê binçvkirin û 15 rojan binçavan de dimîne û îşkenceyên giran lê tê kirin. Gurbetellî Ersoz di rojnameya Ozgur Gundem ya di 26’ê nîsana 1993’yan de bi dirûşmeya "Rastî di tariyê de namînin" de dest bi weşanê kir de, dest bi xebatê kir û bû gerînendeya giştî. Di dîroka çapemeniya Tirkiyeyê de ev yek bû û cara yekem jinek bibû gerînendeya giştî. 

	  

	Di 10’ê Kanûna 1993’an de di roja Mafên Mirovan a Cîhanê de bi ser buroya Ozgur Gundemê de tê girtin, Gurbetellî Ersoz bi hevalên xwe yên din re tê binçavkirin û tê girtin. 13 rojan di bin çavan de rastî îşkenceyan tê. Dişînin girtîgeha Sagmacilar. Di hezîrana 1994’an de tê berdan. Dîsa xebatên xwe yên rojnamegeriyê dimeşîne.

	 

	'Wê ev agir we jî bişewitîne'

	  

	Di 3’yê Kanûna 1994’an de li hember buroya Ozgur Gundem a Kadirga a Stenbolê êrîşa bombeyi pêk tê. Di êrîşê de Ersîn Yildiz jiyana xwe ji dest da û 23 rojnameger birîndar bûn. Roja din Gurbetellî Ersoz wêneyên buroyê xwe çap kir û ev sernav avêt: “Wê ev agir we jî bişewitîne.” 

	 

	Rojnameger Gurbetellî Ersoz li Kurdistan û Tirkiyeyê yekem gerînendeya giştî ya weşanê bû. Li pey xwe mîrateyeke girîng ji bo rojnamevaniya azad hişt, di 7’ê cotmeha 1997’an de, bi komek hevalên xwe re li başûrê Kurdistanê di şer de jiyana xwe ji dest da û tevlî karwanê nemiran bû. Rojnamegerên jin 7'ê Cotmehê wek Roja Rojnamegerên Jin ên Kurd îlan kir. 

	 

	Rojnamegerên jin ên Wanê derbarê mijarê de ji  ajansa me JINNEWS'ê re axivî. 

	 

	'Mîrateyek hatiye hiştin'

	 

	Endama Lîjneya Rêveberiya Komeleya Rojnamegerên Jin ên Mezopotamyayê (MKG) a Wanê Ceylan Şahînlî, wiha nêrînên xwe anî ziman: "Em di sedsala 21'an de ne û behsa sedsala jinan dikin. Têkoşîna jinan li her derê bilind dibe, lê em hîn jî ji bo dîtina cihekî ji bo xwe têdikoşin. Em dizanin ku ev têkoşîn xwedî li mîrateyeke ye. Gurbetellî Ersoz yek ji pêşengên vê mîrateyê ye. Gelek jinan, di salên 1990'î de wek Gurbetellî Ersoz bi şîdeta dewletê re rû bi rû ma. Têkoşîna ku li dijî şîdeta dewleta mêr, civaka feodal û zîhniyeta mêraniyê hatiye dayîn wek mîrateyek heta îro hat. Em di nav xebatên xwe de, di hişê xwe de hîs dikin û tevdigerin. Di qada ku ji hêla gelek rojnamevanên jin ên mîna Gurbetellî Ersoz ve hatî vekirin de dikarin nefes bigirin."

	 

	Hişmendiya jinê û pênûsa jinê 

	 

	Ceylan Şahînlî, diyar kir ku rojnamegerên jin, jinan wek kirde digirin dest û wiha axivî: "Hişmendiya jinê, pênûsa jinê nîşaneya hebûna perspektîfeke cuda ye. Ji ber vê yekê, pênûsa jinê, zimanê jinê û şiyana jinê ya axaftinê pir girîng in. Wekî rojnamevanên jin ên kurd, her gava ku em hewl didin ku di qada giştî de biaxivin, em bi mekanîzmayên zordar ên dewletê re rû bi rû dimînin. Veşartina rastiyê ji hêla dewletê ve bi rêya mekanîzmayên xwe yên têgihîştinê bi serê xwe pirsgirêkek mezin e."

	 

	Hedef girtina rojnamegerên jin

	 

	Ceylan Şahînlî, bal kişand ser girîngiya rojnamegeriya jinê û wiha dawî li axaftina xwe anî: "Ez di her qadên têkoşînê de xebitim. Ji ber ku mirov di vê rêyê de şehîd dibin û canê xwe feda dikin, tenê ji bo ku mîrateyek ji me re bihêlin. Em dikarin mînakek vê ya dawî bidin. Êrişên li ser Rojava dest pê kiribûn û du hefteyan e, dezgehên çapemeniyê yên hikûmet û alîgirên hikûmetê radigihînin ku Bendava Tişrînê hatiye hilweşandin û dagirkirin. Dema ku Cîhan Bîlgîn çû wir, em hîn bû ku Bendava Tişrînê bi rastî neketiye. Cîhan Bîlgîn baş dizanibû ku hem dema ku çû wir û hem jî dema ku li ser van bûyeran rapor da, ew ê bibe hedef. Bi wêrekî û berdewamiyeke bêhempa, ew çû wir û nûçe ragihand. Em rastî ji wê hîn bûn. Çavên gelê Kurd li wir bûn. Nûçegihaniya Cîhan Bîlgîn ji bo mirovên li wir dijîn moral da. Di encamê de Cîhan Bîlgîn û Nazim Daştan hatin hedef girtin û hatin kuştin. Em vê yekê li her derê ku em diçin hîs dikin. Em ê mîrateya wan û îradeya wan bi nûçeyên xwe, li her derê ku em diçin û bi her gavek ku em diavêjin bidomînin. Ji bo min, çapemeniya azad qadeke ku bi têkoşîna jinan hatiye hunandin e. Ji bo min, çapemeniya azad ne tenê qadeke xebatê ye; ew şêwazek jiyanê ye."

	 

	'Li dijî neheqiyê derdikevin'

	 

	Nûçegihana Herêma Wanê Buşra Tekîn, jî wiha nêrînên xwe derbarê Gurbetellî Ersoz de anî ziman: "Gurbetellî Ersoz li Tirkiyeyê yekem Gerînendeya Giştî ya Rojnameyê ye. Ev yek girîng e. Bi taybetî jî ji bo me ango rojnamegerên jin girîng e. Her çend civak carinan xwe di rêya me de winda hîs dike jî, zanîna ku yên din serkeftî bûne cesaretê dide me. Ev yek jî îlhamê dide me. Em jiyanê ji sedî yekê paşde dest pê dikin ne tenê ji ber ku em rojnamevan in, lê di heman demê de ji ber ku em jin in jî. Jin di her pîşeyê de li paş dimînin. Ev rewş encama civatek mêranî ye. Şikandina vê avahiyê bi kiryar û çalakiyên me ve girêdayî ye. Bi rastî, rojnamegerî tê wateya ku di hundurê xwe de ruhê çalakiyê hebe. Ger em neheqiyê bibînin, divê em li dijî wê derkevin. Dema ku em vê yekê bi nasnameya xwe ya jin û rojnamevanan ve girêdidin, ev tê vê wateyê ku em ji sedî duduyan paşde ne, lê bi israr şopandina vê rêyê hem ji bo civakê û hem jî ji bo rojnamevanên jin mînakek e."

	 

	Astengiya li pêş rojnamegerên jin

	 

	Buşra Tekîn, wiha dawî li axaftina xwe anî: "Ji demên berê heta niha, em dibînin ku astengî li pêşiya qadeke ewqas girîng têne danîn. Ji destpêkê ve, çapemenî tenê ji bo ragihandina tiştan ji gel re bûye hedef. Ji bo min, çapemeniya azad cihek e ku ev astengî û dîwar lê nayên avakirin ku em, bi kêmanî wekî rojnamevan, dema ku nûçeyek radigihînin dibêjin, 'Ez ê vê yekê wekî xwe bikim, bêalî'. Mixabin, ji demên berê ve astengî li pêşiya me hatine danîn. Em ji bo derbaskirina wan têdikoşin. Ez nizanim kengê em ê bigihîjin çapemeniyek bi rastî azad, lê carinan têkoşîn ji encamê girîngtir e. Ji ber vê yekê, heke em her roj ji bo çapemeniya azad tiştek bikin, ew ji bo me bi qîmet e."

	 

	Vegotina heqîqetê

	 

	Nûçegihana Herêmê ya Wanê Edanûr Kuş jî bal kişand ser têkoşîna Gurbetellî Ersoz û got: ""Di dema Gurbetellî Rojnamegerî dikir de gelek zext hebû û wê rolên girîng girtin ser xwe. Di vî warî de, wê îlham da me. Dema ku em diçin nûçeyekê ragihînin, gelek rojnamevanên mêr hene û ew hewl didin ku me bidin aliyekî. Em van rewşan tenê ji ber ku em jin in dijîn. Em vê rewşê ne tenê li qadê, lê di heman demê de di saziyên ku em tê de dixebitin de jî dijîn. Ev ji ber ku ew têkiliyek patron-karmend e. Dema ku em derdikevin qadê, mezintirîn dijwariya ku em pê re rû bi rû dimînin ev e ku em dikarin rastî tacîz û tundûtûjiyê werin. Dema ku em lê dinêrin, gelek rojnamevanên jin hatine kuştin û ew tenê ji ber karê xwe yê rojnamevaniyê hatine kuştin. Rastiya Çapemeniya Azad jî vegotina heqîqetê ye."