21 Ocak 2014: Cizîr’de demokratik özerklik ilan edildi
- 09:05 21 Ocak 2024
- Tarihte Bugün
Rojava Cizîrê'de, demokratik özerklik ilan edildi. Dünyanın en eşitlikçi, özgürlükçü ve ekolojist Toplumsal Sözleşmesi’ne sahip Rojava’da, kantonların bu sözleşmeye göre yönetileceği duyuruldu.
Üç resmi dile sahip olan Cizîrê’de, yönetimde eşbaşkanlık sistemi, halkların temsiliyeti ve cinsiyet kotası esas alınıyor. Demokratik Özerklik ilanından sonra halk sokaklara dökülerek kutlamalar yapmıştı.
Tarihte öne çıkan gelişmelerden bazıları şöyle:
1840: Kadınlara doktorluğun yolunu açan tıpçı olarak tarihe geçen Sophia Jex-Blake İngiltere’de doğdu. Genç Sophia Blake tıp eğitimi için başvuru yaptığı kurumların hepsinden “Üniversitede tek bir hanım için gerekli düzenlemeleri yapamayız” denilerek ret cevabını aldı. Sophia Blake gazetelere ilan verdi ve kendisi gibi tıp eğitimi almak isteyen ne kadar kadın varsa, açtığı kampanyayla katılmaya çağırdı. Sonunda “Edinburgh yedilisi” diye adlandırılan bir grup kuran kadınların birlikte yaptıkları akademik başvuru kabul edildi. Fakat tıp eğitimi almak isteyen kadınların mücadelesi bitmedi. Üniversite’nin içinde ve dışında hakarete uğradılar, tehdit edildiler; anatomi sınavı öncesi 200 kişilik bir kalabalık üzerlerine çamur ve çöp fırlattı. Sophia Jex-Blake Ocak 1877’de, Almanya’daki Berne Üniversitesi’nin sınavlarını başarıyla geçerek ‘Tıp Doktoru’ unvanını aldı ve Edinburgh’a dönerek kadınlar için bir Tıp Okulu açtı.
1945: 31 yaşındaki Josette Guénin, Villars Montroyer’in belediye başkanı seçilerek, Fransa’nın ilk kadın belediye başkanı oldu.
2008: Alaska’nın Eyak halkının dilini bilen tek kişi olan Marie Smith yaşamını yitirdi, onunla birlikte Eyak dili de yok oldu. Marie 1918’de doğduğunda kabilesi diğer yerli kabileler gibi çoktan yok olmaya yüz tutmuştu. Marie 12 yaşındayken bir balık çiftliğinde işçi olarak çalışmaya başladı. 15 yaşına bastığında, en fazla birkaç düzine insandan oluşan kabilesinin ABD'deki son kabilelerden biri olduğu resmen kabul edildi. Gerçek adı Udach Kugax yani “insanları çağıran ses”ti. Marie Smith kabilesinin son üyesi, son başkanı, son sesi olarak dünyadan göçecekti. Balıkçı William ile evlenir ve 9 çocuğu olur. Çocuklarına anadilini öğretmez ama kızkardeşini kaybedince dilinin yok olacağını anlar ve kendini bu dilin korunmasına adar. Ancak Marie öldüğünde onunla birlikte Eyaklar’ın binlerce yıllık dili ve kültürü de yok olur.
2013: Avrupa’da çalışma yürüten Kadın Barış Bürosu CENİ, Paris’te 3 kadın devrimcinin katledilmesinin bir an önce aydınlatılması ve faillerinin yargılanması için kampanya başlattı. Sakine Cansız, Fidan Doğan ve Leyla Şaylemez'in katledilişinin tüm yönlerinin açığa çıkartılmasını isteyen CENİ, ayrıca Avrupa’nın Kürt karşıtı politikayı bırakıp, PKK’yi terör listesinden çıkarmasını talep etti.
2016: Yekitiya Star, İran’ da tutuklu bulunan Zeynep Celaliyan için Rojava’da imza kampanyası başlattı.İran zindanlarında tutulan Kürt kadın siyasetçi Zeynep Celaliyan için Uluslararası Af Örgütü ve başta kadınlar olmak üzere pek çok çevre kampanya yürütmeye devam ediyor.
2019: Ekvador’un başkenti Quito’da binler, feministlerin çağrısıyla cinsel şiddete karşı sokaklara çıktı. Bir kadının bir barda toplu tecavüze uğraması ve bir diğerinin de katledilmesi üzerine sokakları dolduran kadınların birçoğu siyahlar giydi, “bir kişi daha eksilmeyeceğiz, hayatı istiyoruz!” diye slogan attı.
2021: Brezilyalı samba şarkıcısı Elza Soares'in dün öğleden sonra Rio de Janerio'daki evinde hayatını kaybetti. Aile üyelerinin sanatçının resmi Instagram hesabından yaptığı açıklamaya da ölüm sebebi, "doğal sebepler" olarak gösterildi.
Haziran 1930'da Rio de Janeiro'da doğan Elza Soares, 1960'ların başında samba şarkıları söyleyerek ünlü olmuş ve 1999 yılı BBC Londra yarışmasında "Bin yılın şarkıcısı" unvanını kazanmıştı.