1 Aralık 1955: Rosa Parks’tan ayrımcılığa karşı eylem
- 09:07 1 Aralık 2023
- Tarihte Bugün
Rosa Parks Alabama Montgomery'de yaşayan ve terzilik yapan siyah bir kadındı. 1 Aralık 1955'te iş çıkışı otobüse bindi ve beyazlara yer verme kuralına uymadı. Bazı beyaz yolcular ayakta kalınca şoför Rosa'nın ve onunla aynı sırada oturan diğer siyahların arka sıraya geçmesini istedi. Rosa'nın yanında cam kenarında oturan erkek yolcu kalktıktan sonra Rosa, onu takip etmek yerine onun kalktığı yere kaydı. Rosa, otobüs şoförünün neden kalkmadığını sorması üzerine "Çünkü kalkıp yerimi bir başkasına vermem gerektiğine inanmıyorum" diye cevap verdi. Bunun üzerine şoför polis çağırdı ve Rosa "kamu düzenini bozmak" suçlamasıyla tutuklandı.
Kefaletle serbest bırakılan Rosa’nın tutuklanması, Kadınların Politik Konseyi'nin (WPC) başı çektiği otobüs boykotu eyleminin örgütlenmesini sağlayan ilk adım oldu. Rosa'nın mahkemeye çıkarıldığı 5 Aralık günü Montgomery'de yaşayan neredeyse tüm siyahların katıldığı otobüs boykotu eylemi gerçekleştirildi. Eylem kapsamında yaklaşık 40 bin kişi yürüyerek işe gitti.
Siyahların boykotu bir yıldan uzun süre, 20 Aralık 1956 tarihine kadar devam etti. Bu eylem ayrımcılık karşısında ilk geniş kapsamlı eylem olarak tarihe geçti. Montgomery'deki belediye otobüslerinde siyahlara yönelik bu ayrımcı uygulama 1956 yılı Aralık ayında kaldırıldı. Eylem başarıya ulaşmıştı.
Rosa ise pek çok ölüm tehdidi aldığı ve iş bulamadığı için Montgomery'den taşınmak zorunda kaldı. Sivil haklar hareketinde mücadelesini hep sürdürdü. 1999 yılında ABD Kongresi tarafından altın madalyayla ödüllendirildi. 24 Ekim 2005'te hayatını kaybetti
Tarihte bugün yaşanan diğer gelişmelerden bazıları şu şekilde:
1978: Kadınca dergisinin ilk sayısı çıktı. Duygu Asena, uzun süre derginin yayın yönetmenliğini yaptı. Türkiye'de kadınlar için önemli bir dergi olan Kadınca dergisi yayın hayatına başladı. Kadınlar için bir ilki gerçekleştiren yazar Duygu Asena, 1 Aralık 1978'den 1 Mart 1992'ye kadar Kadınca dergisinin yayın yönetmenliğini yaptı. 1998’e kadar yayınlanan dergi, maddi sorunlar nedeniyle kapandı.
2018: Tevgera Jinên Azad (TJA) bileşenleri öncülüğünde "Örgütlülüğümüz özgürlüğümüzdür" şiarıyla Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kadın Meclisi'nin katılımıyla Diyarbakır'da konferans gerçekleştirildi. Bölgeden ve Türkiye'den 500 delegenin yer aldığı konferansın sonuç bildirgesinde PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin Ortadoğu'da krizlere neden olduğu vurgulanarak, "Biz TJA'lı kadınlar köklü bir mücadele geleneğine sahibiz. Her kazanımımıza büyük bedeller ödeyerek ulaştık" denildi.
2019: Türkiye’ye bağlı gruplar tarafından 12 Ekim günü katledilen Suriye Gelecek Partisi Genel Sekreteri Hevrin Xelef, Capoa Belediyesi’nin her yıl verdiği Margerita Troli ödülüne layık görüldü. Ödül, faşizme karşı partizan savaşlarında yer alan Margerita anısına her yıl “Kadınlar için bir kadın” başlığı altında veriliyor.