Hikmet Tunç 

 

VAN - Çocuk yaşta evlendirilen ve sistematik şiddete maruz kalan 2 kadın Berivan ve Ayşe, aile, toplumsal cinsiyet rolleri ve kadını koruyan politikalar olmadığı için şiddet sarmalı içinde yapayalnız bırakıldı. Kadınların daha güçlü olup isyan etmesi gerektiğini belirten Ayşe ve Berivan,  "Çocuk yaşta evliliklere karşı herkes mücadele etmeli" dedi.

 

Van'ın Çatak ilçesine bağlı bir köyde yaşayan Ayşe Erol (65) ve Berivan Erdiş'in yaşam öyküleri aileleri tarafından kendilerine çizilen "kader" de kesişiyor. Daha sonra 2 kadının yaşadıkları ise çocuk yaşta evlendirilmelere ayna tutuyor. Ayşe, çocuk yaşta ailesi tarafından evlendiriliyor. Abisi ve babasının "Hazırlan yarın senin düğünün var" sözleriyle evlendirileceğini öğrenen Ayşe, ertesi gün kendisinden yaşça çok büyük bir erkekle evlendirilip başka bir köye gönderiliyor. "Bir fistan giydirdiler bana, benim için hazırlanan ata bindim. Uzun bir yolculuktu. Yolculuk sırasında yoğun kar yağışından kaynaklı bata çıka ilerledik. Saatler sonra evlendirildiğim erkeğin evine ulaştım" diye anlatan Ayşe, maruz bırakıldığı şiddet ve istismarın etkisinin yaşamı boyunca sürdüğünü dile getirdi. 

 

'Evlendirildiğim erkeğin torunları vardı'

 

Evlendirildiği erkeğin torunlarının olduğunu başka bir kadınla evli olduğunu aktaran Ayşe, "Zaten babam ve abim beni 'berdel' olarak vermişlerdi. Bana karşı kendi kızını abimle evlendirdiler. Diğer eşinin benden aynı gün haberi olmuştu. Öyle ki erkek evlenmeye karar vermiş bizim köye gelmişti. Abim ve babamın onayını alınca da hemen işlemlere başlamıştı. 8 çocuğu vardı. Onların da çocukları vardı. Benim itiraz etme hakkım yoktu. Bir yıl sonra da benim çocuklarım oldu" diye anlattı. 

 

'Çocuklar evlendirilmemeli' 

 

Sistematik şiddete maruz bırakılan Ayşe de milyonlarca kadın gibi kendisini koruyan bir devlet ve toplum olmadığı için yıllarca şiddet sarmalından kurtulamıyor. "Alışamıyordum yeni yaşama ama çocuklarım için katlanmak zorundaydım" diyen Ayşe'nin tek isteği çocukların evlendirilmemesi. 3 çocuğu olan Ayşe, onların da babaları öldükten sonra kendilerine farklı yaşamlar kurduğunu anlattı. 

 

'Yaşam erkeğe göre düzenleniyor'

 

Ayşe'nin evlendirildiği erkeğin kızı olan Berivan Erdiş de o zaman Ayşe'nin abisiyle çocuk yaşta evlendiriliyor. Şimdi 55 yaşında olan Berivan, "Tüm yaşam; erkeğin iyi, güzel ve sevdiği şeyler uğruna yapılır. Ben de babamın ikinci eşi için 'berdel' verildim. Evlendikten kısa bir süre sonra ise şiddete maruz kaldım. Küçük yaşta çocuk doğurdum. 6 çocuk dünyaya getirmiştim. Eskiden aileler iki oda ya da tek odalı bir evde onlarca kişi bir arada yaşardı. Bundan kaynaklı alınan hiçbir şey kimseye yetmiyordu. Sürekli bundan dolayı da tartışmalar yaşanırdı. Tüm tartışmaların sonunda ise ben şiddet görürdüm" dedi. 

 

'Boşanıp annemin evine gittim' 

 

En son artık o evde kendisini istemedikleri için "Evine dön" denildiğini aktaran Berivan, isyanını şöyle dile getirdi: "Ben de buna karşılık 'Ben bir koyun değilim. Ben bir insanım. Boşatacaksanız da beni usul böyle değil. Ailemi çağırın olmuyorsa bende sürdüremem boşatın beni gideyim' dedim. Ertesi gün babam öldüğünden kaynaklı amcam ve abimi çağırdılar. Ben de kundaktaki bebeğimi alıp annemin yanına döndüm."

 

6 yıl annesiyle kaldıktan sonra bu kez de yaşlı bir erkekle evlendirilen Berivan, "Bu kez benden yaşlı erkeğin dördüncü eşi olarak evlendirildim. Yaşadıklarımdan kaynaklı psikolojik, fiziksel birçok hastalığım ortaya çıktı. Evlendirildiğim erkeğin eşi olarak değil bakıcısı olarak yanında kalıyorum. Ona ve çocuklarına bakıyorum" sözlerini kullandı. 

 

'Tüm kadınlar bu duruma isyan etmeli' 

 

Berivan yıllarca maruz kaldığı şiddete karşı hep isyan ettiğini ancak bir kadın olarak, kendisine sunulan bir çözüm olmadığı için çaresiz kaldığına dikkat çekti. Kadınların daha güçlü olup bu düzene isyan etmesi gerektiğini vurgulayan Berivan, "Çocuk yaşta evliliklere karşı başta kadınlar olmak üzere herkes mücadele etmeli" diye ekledi.