Gülistan Azak

 

HATAY - Samandağ ilçesinde bulunan ve Alevi, Musevi, Hristiyan ve Müslümanlar tarafından ortak inanç merkezi sayılan Hızır Makamı halkların ve inançların birlikte yaşamasının bir örneği.

 

Antakya, tarihi milattan öncesine dayanan bir kent. Antakya’nın önemli bir ticaret yolunda olması, kentin savaşlara sahne olmasını, demografik yapısının sıklıkla değişmesini beraberinde getirdi. Çeşitli nedenlerle bölgeye yerleşen insanlar yerel halk ile bir arada yaşamayı başarabilmiş. Bugün Antakya’nın çok kültürlü yapısı içerisinde gruplar arası uyumu sağlayan en önemli unsur, geçmişten miras kalan bir arada yaşama kültürü. Alevi, Musevi, Hıristiyan ve Müslümanlar Antakya’da bir arada yaşarken kentin çoğu sokağında cemevi, cami, kilise ve havra bir arada bulunuyor. Kurtuluş caddesinde yer alan Sarımiye Cami, aynı caddenin hemen arkasında bulunan kilise ve bu caddenin yüz metre ilerisinde konumlanan havra, Antakya’nın sembolü niteliğinde.

 

Birlikteliğin sembolü: Hızır inancı

 

Antakya’da halk inancında önemli bir yere sahip olan Hızır inancının izlerini birçok din ve inançta görmek mümkün oluyor. İlyahu Hannebi, Mar Corcus, Hızır ya da El-Hıdır’ın kimliği ile ilgili tanımlamaların, birbirinin aynısı ya da benzeri olması, yüzyıllardır bir arada yaşayan Alevi, Musevi, Hristiyan ve Müslümanlarda ortak inanışı sembolize etmesi bakımından dikkat çekici bir yana sahip.

 

İnsanlara zengin kültürel kökler anımsatıyor

 

Samandağ'da Hz. Hızır Makamı’nın bulunduğu kıyının, Hz. Musa ile Hz. Hızır'ın buluştuğu yer olduğuna inanılır. Makama gelenler kendi dini vecibelerini yerine getirerek dualar okur. Kıyıdaki türbe ve ilçeye bağlı Hıdırbey köyündeki anıtsal bir çınara ziyaretler geçmişteki yoğunluğunu yitirse de Hızır kültürünün canlılığını sürdürüyor. Tespih sakızı buhuru da Hızır ziyaretinin ayrılmaz bir parçası olarak halen yaşatılıyor. Hz. Hızır Türbesi'nin içindeki mangaldan yükselen buhur kokuları arasında tespih ağacı sakızına ait olanlar yoğunlukta. Binlerce yıldır közün üstünde usul usul yanan tespih ağacı sakızından yayılan buhur kokusu, insanlara zengin kültürel köklerini anımsatmayı sürdürüyor.

 

‘Örnek oluyor’

 

Mikrofon uzattığımız Feride Samsun, halkların ortak yaşam isteğine örnek olarak Hızır Makamı’nı işaret ederek, “Burası, coğrafyayı inançla, inancı insanla ortaklaştıranların yeridir. Bu bakımdan burası birçok inancın kendini bulduğu bir yer. Bu ortaklaşma halkların bir arada yaşama isteğine de örnek oluşturuyor. Makamın bu özelliği insanları mutlu ediyor, motive ediyor” diyor.

 

‘Farklılıklara rağmen bir arada olmak’

 

Vahide Miçço da makamın önemine dikkat çekerek, “Burası tüm insanlar için kutsal bir yer. İnsanlar buraya geldiklerinde huzur buluyor. Tüm farklılıklara rağmen bir arada olmak mutlu ediyor. Zaten tüm inançlar özünde insanların beraberliğini ister. Hızır Makamı’nın tüm insanların beraberliğini oluşturan bir önemi var. Buraya geldiğimde hissettiğim duyguyu anlatmama gün yetmez. Bence herkes buraya gelmeli ve bu duyguyu yaşamalı” ifadelerini kullanıyor.

 

‘En büyük dileğim kadınlar için şiddetsiz bir yaşam’

 

Fatma Tukaç ise makamın kendisinde oluşturduğu duyguları şu sözlerle anlatıyor: “Dua ediyorum. En büyük dileğim kadınlar için şiddetsiz bir yaşam. Beni en çok üzen şey kadınların katledilmesi. Bugün buhurlar eşliğinde kadınlar için dualar okuyacağım. Artık kadın katliamları son bulsun, failler gerekli cezayı alsın istiyorum.”