DİYABAKIR - Geleneksel tıpta en fazla tüketilen bitkiler arasında yer alan punk, son dönemde daha çok bağışıklık sistemini güçlendirmek için tercih ediliyor. 

 

Kürtçe’de punk diye bilinen yarpuz otu mutfaklarda en fazla kullanılan bitkilerden biri. Punk, Ege ve Akdeniz bölgesinde kıyılarda yetişir. Keskin bir kokusu olan punk, su nanesi, filiskin, pülüskün, narpuz, yarpuz isimleri ile de bilinir. Hem taze hem de kuru haliyle kullanılabilen punkun nezle ve grip gibi soğuk algınlıklarında, ödem atmada faydalı olduğuna dikkat çekiliyor. 

 

Botanik özellikleri

 

Punk, dik ya da sürünücü gövdeye sahip olan bir bitkidir. Mentha ya da mentol adlı aromaya sahip olan punk mor, lila, mavi veya pembe çiçekleri kümelidir ve yapraklar çiçek kümelerinin altına yerleştirilir. Temmuz, Ağustos aylarında çiçek açan punk tohumları hafif, oval ve kahverengidir. Nemli ve sulak toprakları seven punka sulak alanlarda çok rastlanır. Yaprakları çiçek açmadan önce toplanır ve gölgede kurutulur. Ortadoğu, Avrupa ve Kuzey Amerika’da da yaygın olarak yetişen punk, yaprakları ezildiği zaman güçlü, aromatik, mentole benzer bir koku yayar. Her ne kadar bölgede mutfaklarda sık sık kullanılıyor olsa da çok fazla tüketilmemesi tavsiye ediliyor. 

 

Salata ve çorbalarda daha çok tercih edilen punk,  aynı zamanda çay olarak da tüketiliyor. Punk çayının canlandırıcı, enerji üretimini artırıcı, güçsüzlüğü giderici özelliğe sahip olduğu kaydediliyor. 

 

Bilimsel tıp onaylamıyor, geleneksel tıp ise vazgeçmiyor

 

Geleneksel tıpta yüzyıllardır kullanıldığı bilinen punk, keşfedildiği günden bu yana sindirim sularının salgılanmasını artırmak, antiseptik, yatıştırıcı ve uyarıcı olarak, bağırsak kurtlarının tedavisinde, kaşıntı, egzama gibi cilt hastalıklarında, hazımsızlık ve karın kramplarının tedavisinde kullanılır. 

 

‘Kurutulurken güneşi görmemeli’

 

Lice Kadın Kooperatifi üyesi Leyla Karakeçi,  aynı zamanda satışını da yaptıkları punka ilişkin "Çiçeklendikten sonra topluyoruz. Ayıklıyoruz, yıkıyoruz daha sonra gölgelik alanda kurutuyoruz. Kuruturken güneşi görmemesi lazım. Güneşi gördüğü zaman rengi siyahlaşıyor" diyor. 

 

‘Tek başına antibiyotik’

 

Punkun faydalarını anlatan Leyla, özellikle soğuk algınlığına iyi geldiğini dile getiriyor. Punkun tek başına bir antibiyotik olduğunu savunan Leyla, "Biz burada eskiden beri tüketiyoruz. Özellikle kışın tüketiyoruz. Biz kooperatif olarak satmaya başladıktan sonra talep epey oldu. Bu yıl bir posta topladık sattık. Yine talep olunca bizim çevrede kalmayınca çevre köylerin etrafında topladık. Şu anda siparişi olanlara gönderiyoruz. İlkbaharda taze olduğu vakit yemeklerde kullanıyoruz" diye belirtiyor.

 

‘Fazlası tüketilmemeli’

 

Son günlerde covid-19'a yakalanan kişilerin özellikle punku tükettiğini ifade eden Leyla bunun nedeninin ise bağışıklık sistemini güçlendirmesinden dolayı olduğunu söylüyor. Leyla, “Nefes darlığını açmakta da etkili olduğundan faydası çok oluyor. Çayını yapıp içiyorlar. Günde üç bardak tüketilmesi yeterli oluyor. 3 bardak içmenin hiçbir zararı yok ama elbette sağlıklı dahi olsa fazlasını tüketmemek gerekir. Punk otu iyileştirici özelliği halk tarafından test edilmiş önemli bir ottur” diye ekliyor.