Safiye Alağaş

 

İSTANBUL - Yaşadıkları sorunlardan birinin de “istihdam edilmemek” olduğunu ifade eden Ece Devrim, bu amaçla KOSGEB’e de başvurduğunu belirterek, şunları söylüyor: “Maalesef her şey hikaye. Defalarca başvurmama rağmen engelli olduğum halde hiçbir destek görmedim. Öyle bir dünya yok. Önceleri transseksüel kimliğimden dolayı yoktu şimdi ise engelli olduğum için yok.”

 

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1992 yılında Uluslararası Engelliler Günü olarak ilan edilen 3 Aralık vesilesiyle engelli yurttaşlar, bir kez daha sorunlarını, taleplerini dile getiriyor. Türkiye’de yaşam alanlarını engellilere göre engelsiz şekilde düzenlenmesi üzerine kısmen de olsa farkındalık oluşsa da hala engellilerin dışarıda bir başkasının desteği olmadan hareket edebilmesi oldukça zor.

 

Karşısındaki engellerle mücadele etmek zorunda bırakılanlardan biri de Ece Devrim. Ece, transseksüel ve engelli bir kadın. Yani toplum onun karşısına üç kere engel çıkarıyor. 2014 yılında geçirdiği kaza sonucu hayatını tekerlekli sandalye ile sürdürmeye başlayan Ece, her akşam İstiklal Caddesi’nde bulunan alışveriş merkezinin karşısında, tekerlekli sandalyesinin üzerine kurduğu seyyar tezgâhıyla çakmak satarak geçimini sağlıyor. Ece, engelli olmadan önce birçok kursa gittiği halde transseksüel kimliğinden dolayı iş bulamıyor. Şimdilerde ise hem transseksüel kimliğinden dolayı hem de engelli olmasından dolayı iş bulamıyor. Ece, kendi engellerine meydan okuyarak, Emekçi Hareket Partisi’nin (EHP), Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun ve Kadın Meclisi’nin üyesi olan bir aktivist.

 

‘Engelliler yok sayılıyor’

 

Engellilerin de LGBTİ+’lar gibi yok sayıldığını ifade eden Ece, engelli kişilerin çoğunun bu hayata alıştırıldığına ve hiç evden çıkmadığına işaret ediyor. Şehir mimarisinin engellilerin yok sayılarak geliştirildiğini söyleyen Ece, şöyle devam ediyor:  “Engelli yolları yok, engelli asansörlerinin çoğu çalışmıyor ve yetersiz. Sözde yeni yapılan kentsel dönüşümdeki binaların engelli giriş ve çıkışlarının zorunluluğundan bahsediliyor ama gidip yeni yapılan binaları incelediğinizde hiçbirinde asansör yok, varsa da yetersiz. Engelliler için ayrılan yerlere araçlar park ediliyor. Kaç tane üniversite açıldığının bir önemi yok çünkü bu ülkede eğitim yok.”

 

‘Sadaka değil iş istiyorum’

 

Destek almak umuduyla KOSGEB’e başvurup girişimcilik eğitimi alan Ece, “Maalesef her şey hikaye. Defalarca başvurmama rağmen engelli olduğum halde hiçbir destek görmedim. Öyle bir dünya yok. Önceleri transseksüel kimliğimden dolayı yoktu şimdi ise engelli olduğum için yok. Biz size döneriz dediler. Onlar dönene kadar oldum 52 yaşında. En son dedim böyle olmuyor. Şişli Belediyesi’nden simit tezgahı istedim. Ama vermediler. ‘Ben engelli maaşı istemiyorum. Bana işimi verin’ diyorum. Ben sizden sadaka istemiyorum. Zaten bu toplumu senelerdir bununla beslemeye çalıştınız. Sadaka kültürüyle. Sadaka kültürünü kaldırın bana yapabileceğim kendi işimi verin, ben maaş istemiyorum. İş bulamadığım için engelli maaşı alıyorum. Engelli maaşı da yetmediği için seyyar satıcılık yapıyorum. Çünkü bu ülke açlık sınırının altında yaşıyor” diyor.

 

Engellilerin yaşamda karşılaştığı zorluklara değinen Ece, şunları dile getiriyor: “Bir bankamatiğe gidiyorsun, boy engeli olanlar için önüne duba koymuşlar. Ben nasıl yetişeceğim. Nereye gitsen bir engelle karşılaşıyorsun. Bizim bir çevre grubumuz var. Bir dönem Şişli Belediyesi ile görüştük. Sorunlarımızı anlattık. Bizden dosya istediler. Biz de nerelerin nasıl olması gerektiği üzerinden bir dosya hazırladık verdik. Ama dosyamız öyle kaldı. Bir ses seda çıkmadı.”

 

‘Kâr edebilmek için engelli girişi yapılmıyor’

 

“Önemli olan insan olabilmek. İnsan olabilmenin eğitimle bir alakası yok” diyen Ece, her insanın yapabileceği bir işin olduğuna dikkat çekiyor. Ece, yaşamda engellerin kalkması için önce yeni yapıların, engellilerin kullanımına uygun yapılması gerektiğini belirtiyor. Yasalara rağmen yeni yapılan binaların engelli girişine uygun olmadığına değinen Ece, şunları söylüyor: “Bundan sonraki yapılan düzenlemelerde eğer engelli girişi yapılmazsa ruhsat iptal edilecek. Adam kar edebilmek için engelli girişi yapmıyor. O ruhsatı onaylayan insanlar da demiyor, arkadaş hani bunun engelli girişi? Denedim yok. Yolların girişi çıkışı denetlenmiyor. Bana iş verseler ben nasıl işe gideceğim?”