Sozda Oremar

 

EFRÎN - Efrîn’de bir tarih tüm dünyanın gözü önünde yok edilirken, yerel kaynaklar höyük, tepe ve mezarlık kazılarında çıkarılan eser ile mozaiklerin Türkiye ve Avrupa’ya satıldığını aktardı.  

 

Türkiye, Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik saldırı hazırlıklarına başlarken, denetiminde olan Efrîn’de ise tarih her geçen gün yok ediliyor. Tüm dünyanın gözü önünde yapılan saldırılar sonrası Türkiye ve ona bağlı Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) denetimine geçen Efrîn’de yapılanlar, Kuzey ve Doğu Suriye’ye olası bir saldırı sonrasında yaşanacakların habercisi adeta. Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu, 9 Eylül’de başlayan Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi 42. İnsan Hakları Oturumlarına sunmak üzere hazırladığı raporda Efrîn’de tarihi ve kültürel birçok mirasın silahlı gruplar tarafından yağmalandığının belgelendiğini paylaştı.

 

Mezarlık tahrip edildi, ağaçlar kesildi

 

Ulaştığımız bir videoda da Efrîn’de tarihin nasıl yok edilip tahribe uğradığı gözler önüne seriliyor. Cindirêsê’nin Hechesna köyündeki Şex Muhamed’in evinde olan tarihi mezarlıktaki tahrip görüntülere de yansırken, mezar taşlarının kırıldığı, içinin de kazıldığı görülüyor. Yine Mabata’nın Qenterê köyünün meyve ve zeytin ağaçları da yakıldı. Tahribata rağmen ağaçların tekrar yeşerdiği de görülüyor. Yine Cindirêsê ve Şîyê arasında bulunan ormanlık alan da tümden ateşe verildi. 

 

Tarihi eserler pazara sürülerek satılıyor

 

Elimize ulaşan başka görüntü ve fotoğraflarda ise tarihi eser tablolar, Antik Yunan tanrısı Apollon’un büstü ile çok sayıda mozaik bulunuyor. Bu eserlerin Özgür Suriye Ordusu’na (ÖSO) bağlı gruplar tarafından Efrîn’den çıkarılarak pazara satışa sunulduğu öğrenildi. Yerel kaynaklar bu eserlerin Türk subaylar aracılığı ile Türkiye’ye götürülerek müzelere satıldığını, bir kısmının da Avrupa ülkelerine satıldığını iddia etti. Yerel kaynaklar ayrıca Azad Osman isimli kişinin bu eserlerin bulunup çıkarılmasında yardımcı olduğunu aktardı. 

 

Bugüne kadar çok sayıda eser tahrip edildi, çalındı

 

144 tarihi mekanın bulunduğu Efrîn’de daha önce Nebî Hûrî tepesi ağır iş makinaları ile kazılmıştı. Buradan çıkarılan eser ve mozaiklerin yanı sıra altın ile gümüşlerin Türkiye’ye götürüldüğü belirtilmişti. Neandertallere ait kemiklerin bulunduğu ve tarihi 100 bin yıl öncesine dayanan El-Dîdriyê mağarasında da kazı yapılarak eserler çalınmıştı. Yine bugüne kadar Ereb Şêxo, El-Dîdriyê, Zivingê, Ibêdan, Dêr Suwanê, Qurbe, Stêr Köyü, Ên Hecerê (Eyn Hecer), Kefer Rûmê, Cûmkê, Sindiyangê, Durumiyê ve Meydankê olmak üzere Efrîn’in farklı bölgelerindeki 35 tarihi höyük tahrip edildi. 

 

Korsan kazılar yapılıyor

 

Efrîn’e yönelik saldırılar sırasında tarihi M.Ö 1300’lere varan tarihi Eyn Dara Tapınağı’nı da savaş uçakları ile bombalanmış ve büyük bir bölümü yıkılmıştı. Eyn Dara Tapınağı’nda da kazılar yapıldığı ve tarihi birçok heykelin bulunduğu basına da yansımıştı. Ağır iş makinaları ile yapılan korsan kazılar sonucunda tarihi yapı büyük zarar gördü. Ziravikê tepesi, Reco’nun Elbiskê köyü yakınında bulunan tarihi Zira kalıntıları ile Mabeta’nın doğusuna düşen Hisê köyü tepesinde de kazılar sonucu çıkarılan eserler ile yüzlerce mozaik çalınarak satıldı. Tespit edildiği kadarıyla şu ana kadar Efrîn’de 16 bin tarihi eser çalındı. 

 

Tarihi höyük ve mezarlıklar askeri üs yapıldı

 

Cindirês ilçesinin Hemamê köyünde yer alan tarihi höyük de yapılan kazıların ardından askeri üsse çevrildi.  Şiyê ilçesine bağlı Sinarê köyünde de bulunan tarihi Elî Dada Mezarlığı yakılarak yerine askeri üs kuruldu. Yine Sinarê köyünün batısında bulunan tarihi Cirnas höyüğünde de iş makineleri ile yapılan kazılar devam ediyor. Cindirês ilçesindeki tarihi Dêr Belût höyüğünde de Türk askerlerinin kontrolündeki iş makineleri ile iki farklı noktada kazı yapıldığı belirtildi. Ayrıca Mabata ilçesindeki Avrazê höyüğünde de kazılar yapılmaya devam ediyor. 

 

UNESCO listesindeki kilise de talan edildi

 

Öte yandan UNESCO listesinde yer alan Marmaron Kilisesi de yapılan kazılar ile talan edildi. Efrîn halkının tüm girişimleri uluslararası alanda cevapsız kalırken, bir tarih tüm dünyanın gözü önünde yok ediliyor.