Rezan’da kimlik ve kültür odaklı kütüphaneler 

2025-06-24 09:02:12


	 

	Pelşin Çetinkaya

	 

	AMED - Rezan Belediyesi’nin geçtiğimiz günlerde “Sîma Semend” ve “Erebê Şemo” isimleriyle açtığı kütüphanelerde, bir yandan Kürt halkının değeri ve tarihi yaşatılırken, bir yandan da gençler bu alanlarda sistemin uyguladığı “özünden koparma” politikalarına karşı kimliğini tanıyarak yetişiyor.

	 

	Halkın kendi iradesiyle kazandığı belediyelere atanan kayyımlar, kentte büyük tahribatlar bıraktı. 31 Mart 2024’te yapılan yerel seçimlerden sonra, kayyımın gasp ettiği belediyeleri halkın iradesiyle geri alan Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partili belediyeler, göreve geldikten hemen sonra bu tahribatları onarma çalışmalarına başladı. Kayyım, birçok alanda büyük hasarlar bırakmış ve birçok birimi kapatmıştı. Buna karşılık belediyeler, halkla bir araya gelerek halkın ihtiyaç, talep ve önerilerine ilişkin bu alanları işlevli hale dönüştürmeye başladı. Bunlardan biri de Rezan (Bağlar) Belediyesi’nin açtığı “Sîma Semend” ve “Erebê Şemo” isimli kütüphaneler oldu. Amed’de çok az sayıda olan kütüphanelere karşılık, yeni ve nitelikli kütüphaneler açılmaya devam ediyor.

	 

	 Açılan kütüphanelere ilişkin konuşan Rezan Belediyesi Eşbaşkan Yardımcısı Jiyan Aslan, bundan sonraki süreçte de birçok kütüphane açacaklarını belirtti. 

	 

	Halkın ihtiyaç ve önerileri esas alınıyor

	 

	Belediye olarak çalışmalarında halkın ihtiyaç ve taleplerini esas aldıklarını söyleyen Jiyan Aslan, “Geçen dönem birçok mahallede halk buluşması gerçekleştirdik. Bu buluşmalarda doğru sonuç alabilmek için bazı hassasiyetleri ön planda tuttuk. Bu buluşmalar, gençlerin, kadınların, inanç gruplarının katılımını da teşvik eden bir noktadaydı. Bu toplantılarda bazı talepler ortaya çıktı. Bu talepleri öncelik sırasına göre değerlendirerek bir öncelik tablosu oluşturduk. Bu tabloda, ağırlıklı olarak gençlerin bizden talebi kütüphane açılmasıydı. Birçok ilçede kütüphaneler vardı ama bu durum eksik kalan bir noktadaydı. Bu nedenle gençler, ders çalışmak için diğer ilçelere, Kayapınar’a gitmek durumunda kalıyordu. Haliyle bu tabloda, insanların ve gençlerin özellikle günde iki defa yol ücreti vermesi bile gençleri zorlayan bir durumdu. Ayrıca, Eski Bağlar gerçekliğinde nüfusun fazla olması da gençlerin evde yoğunlaşabilecekleri bir alanlarının olmadığını gösteriyordu. Okuma yapmak için olsun, ders çalışmak için olsun; bütünden düşündüğümüzde, gençler bu noktada yeni alanlar istiyordu. Biz de bunu belediye yönetimi olarak kendi önceliğimiz haline getirdik” sözlerine yer verdi.

	 

	Kayyımın işlevsiz kıldığı alanlar işlevli hale dönüştürülüyor

	 

	Jiyan Aslan, kayyımın birçok birimi işlevsiz hale getirdiğini, buna karşılık mali sıkıntılardan dolayı öncelikli olarak bu birimleri işlevli hale getirmeye çalıştıklarını ifade ederek, “Şu anda belediyenin mali tablosu kötü durumda. Bu nedenle biraz daha dönüşüm projelerini hedefledik. İlk geldiğimizde birçok birimin içi boşaltılmıştı. Bu birimleri bir yıl içerisinde tekrar aktifleştirdik. Bazı birimler daha pasif durumdaydı; o birimleri önümüze koyup kütüphaneleri o birimlerde hayata geçirmeyi hedefledik. Yeni açtığımız iki kütüphanenin alanları, daha önce halk evlerinin ve halk meclislerinin kullandığı alanlardı. Büyükşehir Belediyesi ile ortaklaşarak, onların da gündemine aldırarak bu taleplerin bir şekilde karşılanması gerektiğini dile getirdik. Bu iki alanı, teknik ve onarım boyutuyla tamamen kendi öz gücümüzle, öz imkânlarımızla ve çalışanlarımızla hayata geçirdik. Mali tablonun kötü olması nedeniyle talepler başka yollarla karşılanamadı. Bunun yerine biz üretmeyi tercih ettik. Bu temelde iki kütüphane hayata geçti” dedi.

	 

	Belediyeden kapsamlı ve nitelikli çalışmalar

	 

	Proje ve çalışmalarında demokratik yerel yönetim anlayışı ve pratik politikalarından beslendiklerini aktaran Jiyan Aslan, “Biz bu kütüphane projemiz için ‘açtık, bitti’ şeklinde ilerlemiyoruz. Orada, isimden tutalım içeriğe kadar öncesinden tartışılan bir çalışma oldu. Kürt edebiyatına, sanatına ve tarihine emek vermiş yazarlarımızın ismini yaşatmak istedik. Kendi aramızda bile yazarlarımızı tanımayan arkadaşlarımızın ve çalışanlarımızın olduğunu fark ettik. Bu noktada, biraz kendi tarihini, edebiyatını araştıran ve mevcut duyarlılığı artıran bir yerde olmak istiyoruz. İsim noktasında da bunu yansıttığımızı düşünüyorum. Ayrıca, gençleri araştırmaya, yoğunlaşmaya ve bunun için alan oluşturmaya; beraberinde kültürel çalışmalar ve atölyeler düzenlemeye devam edeceğiz. Bu kütüphanelerin grup çalışma salonları da olacak. Bu kütüphanelerin kapasitesi biraz küçük olabilir ama herkesin kendi mahallesinde, kendi evinin yakınında arkadaşları ve mahalledeki insanlarla bir araya gelebileceği alanlar” olduğunu ifade etti.

	 

	‘Sîma Semend ve Erebê Şemo’ kütüphaneleri

	 

	Açtıkları iki kütüphanenin anlamına ve önemine değinen Jiyan Aslan şunları kaydetti: “İlk kütüphanemizin ismi Sîma Semend oldu. Sîma Semend, Kürt kadın yazarlarının öncülerinden biri. Öncü bir misyonu vardı. Bu misyondan dolayı ilk kütüphaneye onun ismini vermeye karar verdik. Ayrıca, Kürtlerin gelişiminde önemli rol oynayan Ediwan Radyosu’nda ciddi emekler vermiş bir yazar. İlk defa JınaKurd radyo programını hayata geçiren bir kadın yazarımız. Aslında, bir bütün olarak tarihe, kültüre ve sanata ciddi emekler vermiş bir kadın. Öykülerinde Ermenistan’daki Kürt toplumunun yaşamını, oradaki feodal yapıyı ve kadınların bu yapı içindeki mücadelesini dile getiren bir yazar. Kadını, direnen ve mücadele eden kimliğiyle ön plana çıkaran bir noktada. Bu yönüyle, bizim toplumsal baskıya karşı direnen kadın kimliğini görünür kılma ve farkındalık oluşturma hedefimiz de var. Kürt edebiyatında kadınların toplum içindeki mücadelesini işleyen bir yazar. Bu yönlü Xezal, Duşahi ve Guman gibi eserleri de var. Bizim de bu çalışma ile bu eserleri inceleme vaktimiz oldu. O mücadeleci, direnen kadın kimliğini görebiliyoruz.

	 

	

	 

	Bir diğer kütüphanemizin ismi ise Erebê Şemo. Erebê Şemo da yine Kürt edebiyatına katkı sunmuş bir yazar. Modern Kürt edebiyatının öncülerinden biridir. Kürt dili ve edebiyatına, Kürtçenin gelişimine yönelik ciddi çabaları olan bir yazar. Bu yönlü ilk eserlerinden biri Şiwane Kurd (Kürt Çobanı) adlı eseridir. Aslında başarısını ortaya koymuş bir yazar.”

	 

	 Gençlerden kütüphaneye ilgi

	 

	Jiyan Aslan, kütüphaneye özellikle gençler tarafından büyük ilgi olduğunu belirterek, “Bu kütüphanelerde bir de köşeler yaptık. Bu yazarların hayatı, biyografisi, eserleri orada mevcut. Bu kütüphanelere giden her genç, bu eserlere çok rahat bir şekilde ulaşabilecek. Şu anlık basına yansıyan kısmıyla, isim konusunda çok iyi tepkiler aldık. Basın camiasında, yereldekilerden olumlu bir sonuç aldık. Bununla beraber bizim kurum ziyaretlerimiz gerçekleşiyor şu an. Başka çalışmalardan ötürü kurum çalışmalarımız var. Kurumlarda da gündemleştiğini gördük. İsim üzerinden gündemleşen bir çalışmamız oldu. Oradaki çalışanlara sorduğumuzda, bir kayıt sürecinin olduğunu, gençlerin ilgi duyduğunu, özellikle o mahallede yaşayan gençlerin gidip başvurduğunu ve başladığını öğrendik. Elbette ki bu yeterli değil. Kültürel, sanatsal çalışmalar, atölyeler gibi faaliyetler, bizim gençlerle ortaklaşacağımız alanlar. Mahallelerde kadınlardan ve gençlerden bu yönde çok olumlu tepkiler aldık” sözlerini kulandı. 

	 

	Belediye kısa sürede birçok projeyi hayata geçirecek

	 

	

	 

	“Bu iki kütüphane ile projenin ilk adımını atmış olduk” diyen Jiyan Aslan, hayata geçirecekleri birçok proje hakkında bilgi verdi: “Büyükşehir ile ortaklaşa yeni alanlar arayışındayız. Şu an Mevlana Halit Mahallesi’nde bir, Fatih Mahallesi’nde bir kütüphane bulduk. Şêx Şamil Mahallesi’ndeki yer, toplumda ekonomik açıdan iyi noktada olan kurumlarda ya da şahıslarda bir bilinç uyandırma üzerine gelişen alanlarımızdan biri. Hibe bir yer. Bu noktada gençlerin ihtiyacını birçok açıdan gündeme getiriyor. Elbette bu noktada sınırlı kalan taraf değiliz. Bu projeyi tüm özverimizle hayata geçirme çabasındayız. Bu yönlü destek vermek isteyen insanlar da çok. Orada şu an tadilat bitti, teftiş kısmındayız. Yakın bir zamanda orada da Kürt bir yazarın ismiyle bir kütüphane açılışı yapacağız. Bununla beraber Fatih Mahallesi’nde, Büyükşehir Belediyesi’nin tadilat ve onarım ekipleri tadilatı hızlandırarak açılışı planlıyor. Yine Bağlar’da, birçok hizmetten yoksun kalan kesimlerin yaşadığı mahallelerden biri olan Körhat’ta yeni bir alan bulduk. Orada da paydaşlarla ortaklaşarak, mahalleliyi de sürece katarak birlikte alanlar oluşturmak ve bu alanlar üzerinden çalışmayı sürdürmek istiyoruz. Eski Bağlar’da her mahallede bir kütüphane projemiz var. Bunun yanında Bağcılar’da büyük bir halk kütüphanesi projemiz de var. Bağcılar, nüfus olarak büyük bir yer. Eski Bağlar’da alan bulmak zordu. Bu gerçeklikte sadece bir kütüphane açmak yeterli karşılık bulmazdı. Daha önce bahsettiğim ekonomik koşullar özellikle bu durumu çok etkiliyordu. Eski Bağlar’da başlayan ve dönüşen projeler, kentte büyük ilgi gördü. Bu yöndeki çalışmalarımız devam ediyor.”

	 

	 Öze dönüş çalışmaları

	 

	Jiyan Aslan son olarak, amaçlarının toplumun kendisini denetleyici, örgütleyici olduğu yurttaş dayanışmasını tekrar oluşturmak olduğunu belirterek, “Yurttaşlarda bu duyarlılık zaten var ancak sistemin öğrettiği bazı gerçeklikler var. Sistemin dayatmak istediği kalıplar şekillendiriyor bizi. Daha çok bekleyen, ‘dilencilik’ kültürüne hapseden bir sistem içerisindeyiz. Toplumun, yurttaşın özünde olan kendi özüne dönüş; denetleyen, örgütleyen, üreten ve söz sahibi olabilen bir noktada olması gerekiyor. Gerçekte gerçekleştirilen her çalışmanın toplumun öz çalışması olduğu bilinciyle bunu büyütüp geliştirerek devam edeceğiz. Ayrıca halkla birlikte planlayan, kararlaştıran ve uygulayan bir yaklaşımı hedefliyoruz. İlerideki projelerde de hedeflerimiz bu olacak” diye konuştu.