Öznur Değer

 

RIHA - Yaklaşan 31 Mart yerel seçimine dair konuşan DEM Parti Pirsûs Belediye Eşbaşkan adayı Ayten Kaya, kayyımın ilk hedef aldığı şeyin kadın kazanımı olduğunu ifade ederek, “Halk kendini nasıl yönetmek istiyorsa biz de onu esas alacağız. Belediye duvarını yıkacağız halkımızın kendi kendini yönetebilmesi için gerekli zemini sağlayacağız. Kadın birimimizi kuracağız, kadın şiddet hattını kuracağız, kadınların yaşam şartlarını daha iyi sağlayabilmeleri için onlara alanlar açacağız” dedi.

 

31 Mart’ta gerçekleşecek yerel seçimlere az bir zaman kala 7 buçuk yıldır kayyımla yönetilen Kurdistan kentlerinde kayyım tahribatları yeniden görünür kılınmaya başladı. Kayyımın derin tahribatlar yarattığı kentlerden biri de Kürtler açısından siyasal, kültürel ve tarihi öneme sahip Riha’nın (Urfa) Pirsûs (Suruç) ilçesi.    

 

100 bin nüfuslu tarım kentinde mevsimlik göç

 

103 bin 621 nüfusa sahip Pirsûs’un temel geçim kaynağı tarım ve hayvancılık olmasına rağmen, yürütülen politikalar ekseninde çiftçiler topraklarını diledikleri gibi süremiyor, hayvanlarını otlatmakta zorlanıyor. Verimli tarım arazisine sahip olan Pirsûs’ta buğday başta olmak üzere arpa, pamuk, mısır, mercimek ve üzüm yetiştiriliyor. Ancak iktidarın yürüttüğü tarım politikaları doğrultusunda verimli tarım arazisine sahip ilçede birçok tarım emekçisi, mevsimlik göçe maruz bırakılıyor.

 

Kobanê’ye sınır direnişi

 

Yurtsever bir yapıya sahip olan Pirsûs, Rojava sınır hattında yer alması nedeniyle de Kürt halkının özgürlük mücadelesinde önemli ve tarihi bir misyona sahip. 2014 yılında DAİŞ’in Kobanê’ye yönelik saldırılarında en güçlü direnişi gösteren yerlerin başında gelen Pirsûs’ta Kobanê için nöbet eylemleri yapılarak sürecin öncülüğünü üstlendi. Nöbet eylemine Kurdistan ve Türkiye’den binlerce yurtsever ve sosyalist katılırken, yüzlercesi ise sınırı aşarak Kobanê’ye gitti. Sınır hattında DAİŞ’e karşı nöbet tutan kitleye yönelik polis saldırılarında çok sayıda kişi yaralanırken, direnişten taviz verilmedi.

 

Direnişe katliam, katliama direnişle yanıt…

 

Türkiye ve Kurdistan’ın birçok kentinden Pirsûs’ta bulunan Amara Kültür Merkezi’nde Kobanêli çocuklarla dayanışmak ve kütüphane kurmak için bir araya gelen çoğu üniversite öğrencisi 33 genç, 20 Temmuz 2015’te DAİŞ’in bombalı saldırısı sonucu katledildi, 100’ü aşkın kişi ise yaralandı. Katliamın ardından başlayan yargılamada devlet sorumluluğu görmezden gelinip sorumlular açığa çıkarılmazken, failler ise adeta cezasız bırakıldı.  

 

Seçim gölgesinde Şenyaşar katliamı

 

Katliama rağmen duruşundan ve bağlılığından taviz vermeyen Pirsûs halkı çeşitli baskı ve sindirme politikalarına maruz kaldı. Bir yanıyla yargı tehdidi altında olan Pirsûs bir yanıyla ise devlet destekli aşiretçiliğin zulmüne maruz bırakıldı. Pirsûs’ta devlet-aşiret işbirliğinin en acı sonuçlarından biri 14 Haziran 2018’ de Şenyaşar ailesine yönelik katliam oldu. 24 Haziran 2018’de gerçekleşen genel seçimler için esnaf ziyareti yapan dönemin AKP Riha Milletvekili İbrahim Halil Yıldız ve akrabaları, 24 Mayıs 2023’te Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nden (DEM Parti) Riha Milletvekili seçilen Ferit Şenyaşar’ı yaralarken, babası ağabeyi ve kardeşini ise katletti. Hala devam eden davada cezasızlık politikasıyla failler ödüllendirilirken, katliamda eşi ve çocuklarını yitiren Emine Şenyaşar’ın Adalet Nöbeti ile başlayan direnişi sürüyor.

 

HADEP’le başlayan Pirsûs 25 yıldır aynı yerde

 

18 Nisan 1999 yerel seçimlerinde Halkın Demokrasi Partisi’nin (HADEP) yüzde 26,42 ile aldığı Pirsûs Belediyesi’ni, 28 Mart 2004’te HADEP’in ittifak kurduğu Sosyal Demokrat Halk Partisi (SHP) adayı yüzde 32,23 ile kazandı. 29 Mart 2009 tarihinde Demokratik Toplum Partisi (DTP) yüzde 43,30 ile, 31 Mart 2014’te Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) yüzde 52,58 ile ve son olarak da 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde yüzde 59,36 ile HDP Pirsûs Belediyesi’ni kazandı. Son 25 yıldır HADEP ve devamı partilerin belediye seçimini kazandığı Pirsûs’ta, şimdi de DEM Parti Eşbaşkan Adayları Ayten Kaya ve Müslüm Baran belediyeyi kayyımdan almaya hazırlanıyor.  

 

Kayyım politikalarının en çok tahrip ettiği kentlerden biri olan ve kültürel dokusu değiştirilmek istenen Pirsûs’taki kayyım icraatlarına bakalım.

 

İlk kayyım

 

Urfa Vali Yardımcısı Tarık Açıkgöz, 11 Eylül 2016’da BDP’li Belediye Eşbaşkanları Orhan Şansal ve Zuhal Ekmez’in yönettiği Pirsûs Belediyesi’ne ilk kayyım olarak atandı. Ardından 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde HDP’li Belediye Eşbaşkan adayları Hatice Çevik ile Abdullah Polat seçilerek, Pirsûs Belediyesi’ni kayyımdan aldı.

 

İkinci kayyıma gerekçe gösterilen davadan beraat etti

 

Ancak 8 ay görevde kalabilen HDP’li eşbaşkanların yerine 16 Kasım 2019’da Suruç Kaymakamı Kenan Aktaş kayyım olarak atandı. Kayyım atamasına gerekçe olarak gösterilen ve hakkında “örgüte üye olmak” ve “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla başlatılan soruşturma kapsamında 7 ay tutuklu kalan Hatice Çevik, 13 Haziran 2020'de tüm iddialardan beraat etti.

 

Kadın birimini beyaz masaya çevirdi

 

Her yerde olduğu gibi Pirsûs’ta da ilk olarak kadın kazanımlarını hedef alan kayyım, kadın birimini beyaz masaya çevirdi, kadın kooperatifini ise işlevsizleştirdi.

 

Amara Kültür Merkezi’nin adı değiştirildi

 

Kayyımın ilk icraatlarından biri de Pirsûs katliamının yaşandığı Amara Kültür Merkezi’nde 33 düş yolcusu anısına dikilmek istenen anıtı engellemek için Amara Kültür Merkezi’ni Urfa Büyükşehir Belediyesi’ne bağladı. Bununla beraber ismini de değiştirerek “Suruç İlçe Halk Kütüphanesi” yaptı.

 

Yol yapımı beklenirken at festivali yapıldı

 

Halkın en büyük şikayeti asimilasyon ve yozlaştırma politikalarının yanı sıra temel hizmet olan ulaşım, yol, su, elektrik gibi sorunların çözülmesi iken, kayyım köstebek yuvasına dönen yolları onarmak yerine “Suruç Atı ve Narı" gibi festivaller düzenledi. 

 

Kayyıma kayyım

 

Pirsûs’a kayyım olarak atanan Kenan Aktaş, 18 Mart 2023’te görevden alınarak yerine Batman Vali Yardımcısı İbrahim Güneş kente kayyım olarak atandı.

 

Kayyımın kayyımına denetleme: Muhtarları tehdit etti

 

Kayyıma kayyım olarak atanan İbrahim Güneş’in kısa süre sonra muhtarları tehdit ettiği açığa çıktı. Bunun üzerine Urfa Valiliği İdare Kurulu Müdürlüğü, kayyım İbrahim Güneş hakkında araştırma yapılması için İçişleri Bakanlığı'ndan müfettiş talep etti. 11 Aralık 2023'te bakanlığa gönderilen dilekçede, kayyım İbrahim Güneş'in AKP’ye oy istediği ve muhtarları tehdit ettiği iddialarının araştırılması için müfettiş talebinde bulunulduğu belirtildi.

 

Kayyım bir ay için 46 milyon istedi

 

Yıllık 137 milyon TL olan bütçesini 11 ayda tüketen kayyım, seçimlere 4 ay kala sadece bir ay için 46 milyon 500 bin TL ek bütçe talebinde bulundu. Ek bütçe talebi kabul edilen kayyımın harcamayı nereye yaptığı ise belirtilmedi. Kayyım istenen bütçenin “Kültür alanına aktarılacağını” iddia etse de harcamayı somutlaştıramadı.

 

7 buçuk yıldır kayyımla yönetilen Pirsûs Belediyesi’ni kayyımdan almaya iddialı olan DEM Parti Pirsus Belediye Eşbaşkan Adayı Ayten Kaya seçime yönelik değerlendirmelerde bulundu.

 

Ayten Kaya kimdir?

 

Pirsûslu olup 1983 yılında Dîlok’ta (Antep) doğan Ayten, 18 yaşında İstanbul’a taşındı. 2004 yılında İstanbul’da Kürt siyasal hareketiyle tanışan Ayten, 20 yıllık mücadele hayatına gençlik çalışmalarıyla başladı. 4 yıl gençlik çalışmalarında yer almasının ardından Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Şişli İlçe Eşbaşkanlığı görevini üstlenen Ayten, sonrasında Halkların Demokratik Partisi (HDP) Şişli İlçe Eşbaşkanlığı görevini yaptı. Eşbaşkanlıktan yöneticiliğe kadar birçok görevde bulunan Ayten, kadın çalışmalarında da yer aldı. Sonrasında Dîlok’a geri dönen Ayten son olarak HDP Dîlok İl Eşbaşkanlığı görevini yaptı.

 

‘Öncelikle kadın kazanımlarını yok etmeye çalıştılar’

 

Kayyım politikalarının etkilerine dikkat çeken Ayten, kayyımın en çok kadını etkilediğini ifade etti. Ayten, “Bizim dönemimizde Pirsûs’ta kurulan kadın birimi vardı. Ancak kayyım atanır atanmaz onu beyaz masaya çevirdi. Öncelikle kadın kazanımlarını yok etmeye çalıştılar. Pirsûs’ta kadınlara dair hiçbir şey bırakmadılar. Kadın kooperatifimiz vardı. Ancak onu da bırakmadılar. Kayyım tahribatından dolayı zor olan yaşam koşulları daha zorlaştı. Pirsûs, son 7 yıldır kayyımla yönetiliyor. Her yer çukur, çamur, kanalizasyon. Pirsûs sadece bunlarla anılıyor. Oysa ki burası ve hayvancılık bölgesi. Ama maalesef kayyımla birlikte bunların çoğu da yok oldu” sözlerine yer verdi.

 

‘31 Mart’ta kayyımı sandığa gömüp irademizi teslim alacağız’

 

İşlerinin zor olduğunu ancak kayyımın yarattığı tahribatları halk ile el ele vererek bitireceklerini dile getiren Ayten, “Öyle bir gücümüz var biz gücümüzü halktan alıyoruz çünkü. Halkın da talebi bu yönlü. ‘31 Mart’ta kayyımı sandığa gömüp irademizi teslim alacağız’ diyorlar. Çünkü halk da bu durumdan muzdarip. O nedenle bir an önce 31 Mart’ın gelmesini bekliyorlar” şeklinde konuştu.

 

‘Gençler için kültür sanat festivalleri yapacağız’

 

Ailelerin en çok şikayetçi olduğu noktalardan birinin gençlerin yozlaştırılmasına yönelik politikalar olduğuna dikkat çeken Ayten, ailelerin “Gençlerimiz yozlaştırılıyor. Evimizin içinde bile kültürümüzü yaşayamaz duruma geldik’ dediğini aktardı. Bunu gidermeye çalışacaklarını dile getiren Ayten, “Gençler için kültür sanat festivalleri yapacağız. Atölye ve kurslar açacağız. Gençlerin birçoğunun yaşam şart ve standartları olmadığı için çareyi yurt dışına gitmekte buluyor. Buna alternatifler oluşturacağız. Gençlerin Avrupa yerine kendi topraklarında daha iyi koşullarda yaşam sürmesi için olanaklar sağlayacağız. Gençlerin taleplerini dinleyip gençlerle birlikte karar vereceğiz” diye belirtti.    

 

‘Kadın birimi ve kadın şiddet hattını kuracağız’

 

Yerinden yönetim ile belediyeleri halkla yöneteceklerini kaydeden Ayten, “Halkın karar mekanizmasına dahil olmasıyla sağlanacak. Halk kendini nasıl yönetmek istiyorsa biz de onu esas alacağız. Belediye onların. Belediye duvarını yıkacağız ve yıktıktan sonra halk kendi evine rahatlıkla girebilecek. Halkımızın kendi kendini yönetebilmesi için gerekli zemini sağlayacağız. Hep birlikte yerelden yönetimle bunu sağlayacağız. Özellikle de bunu kadınlarla yapacağız. Kadın birimimizi kuracağız, kadın şiddet hattını kuracağız, kadınların yaşam şartlarını daha iyi sağlayabilmeleri için onlara alanlar açacağız. Örneğin kadınlar burada istedikleri meyve-sebzelere daha iyi ulaşmak için pazar yeri istiyorlar. Spor yapabilmek için sosyal tesis istiyorlar. Mesire alanları istiyorlar. Elbette ki bunları onlarla birlikte projelendirip onların hizmetine sunacağız” ifadelerini kullandı.

 

‘Kayyımın bir an önce gitmesini bekliyorlar’

 

Halk tarafından oldukça sıcak karşılandıklarının altını çizen Ayten son olarak şunları söyledi: “Esnaf ziyaretleri yapıyoruz. Bizi o kadar sıcak karşılıyorlar ki kayyımın bir an önce gitmesini bekliyorlar. Ve kendilerinin olan iradeyi Pirsûs’ta görmek istiyorlar. Halkın partisini sahiplenmesi bizi çok sevindirdi. Sandık güvenliği için kendileri kayıt yapmaya geliyor. Müşahitlerimiz yüzde yüz dolu şu anda. Hem sandığını hem iradesini hem de ilçesini sahipleniyorlar.”