Pelşin Çetinkaya

 

AMED – SES Amed Şubesi’nin anadilde sağlık hizmetine dikkat çekmek amacıyla Kürtçe çıkardığı dergiye dair konuşan Şube Eşbaşkanı Yıldız Ok Orak, dergideki yazılarla anadilde sağlık hizmetinin olmamasından kaynaklı yaşanan sorunların deneyimler yoluyla aktarıldığını dile getirdi, anadil için ise duyarlılık çağrısı yaptı.

 

Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Amed Şubesi, 2023 yılında anadilde sağlık hizmetine dair Türkçe olarak çıkardığı derginin ikinci sayısını “anadilde sağlık hizmetine erişim” sorunu gündemiyle Kürtçe çıkardı. Kamuoyunu bilgilendirme, farkındalık yaratma ve üyeleri anadilleriyle yazmaya teşvik etme gibi amaçları olan derginin 2’nci sayısına dair SES Amed Şube Eşbaşkanı Yıldız Ok Orak ile konuştuk.

 

Anadilde sağlık hizmetinin önemine dair bir dergi

 

SES Amed olarak geçen sene çıkardıkları derginin bu sene de ikincisini çıkardıklarını dile getiren Yıldız, “Dergide Zazakî ve Kurmancî yazılar var. Dergimizde yazı yazanların hepsi kendi üyelerimiz. Amatör bir dergi oldu. Aslında derginin güzelliği de oradan geliyor. Hepimizin, sağlık çalışanlarının anadilde sağlık hizmetiyle alakalı yaşadığı birçok anımız var. Arkadaşlar daha çok kendi yaşadıkları sorundan yola çıkarak yazdılar. Dergide anadilde sağlık hizmetinin olmamasının aslında sağlık sistemini ne kadar çok tıkadığını, sağlık sisteminde halkın sağlığa erişiminde ne kadar büyük engeller olduğunu anlatmaya çalıştık. Bu dergide biraz da kamuoyunu bilgilendirme ve biraz farkındalık yaratma amacımız vardı. Yani bu dergideki çoğu konu aslında anadilinde sağlık hizmetinin ne kadar önemli olduğunu anlatan konular” ifadelerini kullandı.

 

Meme muayenesini Kürtçe anlatmaya başladılar

 

Anadilde sağlık hizmetinin olmamasından en çok kadınların etkilediğini ve bu nedenle birçok hastanın yaşamını yitirdiğini belirten Yıldız, meme kanserine karşı alınacak tedbirlerin ve meme muayenesinin Kürtçe de anlatılması gerektiğine karar verdiklerini kaydetti. Yıldız, “‘Youtube’da neden anadilimizde video yok’ diye başladık. Sonra anadilinde sağlık hizmeti verirken halk bilgilendirmesi yapma, sağlık eğitimlerini yapma kararı aldık. Mahalle gezilerine başladık. İlk gezimizi 2022 yılında yaptık. 2022’de merkeze yakın bir köye gittik. Oradaki muhtarın evinde köydeki bütün kadınlarla bir araya geldik. Kadınların yaşadığı sağlık sorunlarıyla ilgili bilgi alışverişinde bulunduk.  Onlar bize bir şeyler danıştı. Kendi kendine meme muayenesinin ne kadar önemli olduğunu anlattık” dedi.

 

‘Kadınlar sağlık hizmetine ulaşamıyor’

 

Yıldız, meme kanserinin en çok görüldüğü yerlerden birinin Amed olduğunu söylerken, bunun sebebinin ise kadınların meme muayenesi olmak istememeleri olduğunu ekledi. Yıldız, sözlerini şöyle sürdürdü: “Neden böyle olduğunu araştırmak için de mahalle gezilerine çıktık. Bir kadın çok güzel bir şey anlattı bize. Bulundukları köy merkeze yarım saat uzaklıkta. Kayyım döneminden sonra köyden şehre olan toplu ulaşım araçları iptal edilmiş. Kadın da bunu bize kendi anadilinde anlatıyor, ‘Toplu ulaşım araçları olmadığı için benim şehre, hastaneye gitmem için buradaki bir erkeğin beni götürmesi gerekiyor. Bir erkek beni götürdüğü zaman doktor da Kurmancî bilmiyorsa benim muayeneye girerken erkekle girmem gerekiyor. Yanımdaki erkek de girince ben muayene olamıyorum. Ben ne meme muayenesi ne başka dertlerimi anlatamıyorum’ diyor. Yani o yüzden diyor kadın, hastaneye gitmeyi reddediyorum, hastaneye gitmiyorum.  Bu ciddi bir problem. Demek ki bu kadınlar sağlık hizmetine ulaşamadıkları için geç tanı konuluyor. Geç tanı konulduğu için kadını burada meme kanserinden kaybedebiliyoruz. Bu sadece bir örnek. Onun gibi birçok hastalık var. Pandemi döneminde de bilgilendirmeler yapılıyordu. Kamu spotu yapılıyordu ama hepsi Türkçe. Anadilinde hiçbir bilgilendirme yapılmadı. Mahalle gezilerinde kadınlar, bilgiden ne kadar uzak kaldıklarını da anlattılar bize.”

 

Bir amaç da Kürtçe yazmaya teşvik

 

Derginin çıkan 2’nci sayısında sendika üyelerinin Kürtçe yazılarının yer aldığını vurgulayan Yıldız, “Derginin kapağında karikatürle bir ironi yaptık. Aslında sanal kuyrukların, anadilde sağlık hizmetinin olmayışının vatandaş üzerindeki etkisinden bahsettik. Derginin içerisindeki yazılar da aynı temayla yazılmış yazılar. Bu sayıda da yine üyelerimizin yazıları yer alıyor. Dergimizin içerisinde sağlık politikasındaki yanlışlardan bahseden yazılar var. Onun dışında öykü ve şiirlerimiz de var. Derginin amaçlarından bir diğeri de üyelerimizi kendi anadillerinde yazmaya teşvik etmek. Amatör de olsa kendilerini ifade edebilecekleri bir mecra yaratmak. O yüzden biz buraya öykü ve şiir de kabul ettik. Dergimizde bir Türkçe bir Kürtçe dergi çıkarmak gibi ilerlemeye çalışıyoruz. Her seferinde farklı bir temayla dergi çıkaracağız. Halkın anlayabileceği bir dilde ve halka sağlık bilgisi veren dergiler yapmak gibi bir hedefimiz var” sözlerine yer verdi.

 

‘Anadilimizde derdimizi anlatabilmemiz gerekiyor’

 

“Sadece sağlık hizmeti açısından değil anadile katkı sunma açısından hepimizin bir sorumluluğu var” diyen Yıldız, herkesin anadiline sahip çıkması gerektiğini ifade etti. Yıldız, anadile dair son olarak, “Hepimizin bulunduğu kurumların ve sivil toplum içerisinde anadiline hakim olan birçok arkadaşımız var. Sadece biraz sözlü kültür ile yaşayan bir toplum olduğumuz için Kürt toplumu olarak sadece bu konuda sorumluluk hissetmemiz bile önemli. Bizim artık bazı şeyleri yazıya dökmemiz gerekiyor. Kendi anadilimizde derdimizi anlatabilmemiz gerekiyor. Derginin bir amacı da oydu, anadilinde yazıya teşvik etmek” dedi.