HABER MERKEZİ – Kürt Dil Bayramı dolayısıyla birçok kentte yapılan açıklamada, Kürtçe konuşmanın önemine dikkat çekilirken “Bugün hala Kürtçe eğitim hakkı ve resmi olma hakkını istememiz iktidar için büyük bir ayıptır” denildi. 

 

15 Mayıs Kürt Dil Bayramı dolayısıyla Kurdistan ve Türkiye kentlerinde siyasi parti ve sivil toplum örgütlerinin de katılımıyla eylem ve etkinlikler düzenlendi. 

 

Colemêrg

 

Colemêrg ve ilçelerinde Kürt Dil Bayramı'na ilişkin basın açıklaması gerçekleştirildi. Colemêrg merkezde Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) İl Örgütü binası önünde yapılan açıklamaya Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Kamu Emekçileri Sendikası (KESK) Colemêrg Şubeler Platformu, Devrimci İşçi Sendikaları (DİSK) Colemêrg Şubesi, Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) ve DEM Partili yöneticilerin yanı sıra belediye meclis üyeleri de katıldı. Burada yapılan açıklamada DEM Parti İl Eşbaşkanı Kadir Şahin, “Kürt dili, Kürt milletinin ve insanlığının en temel, kadim ve zengin değeridir. Tarihte sosyal yaşamın ve birçok farklı dil ve kültürün kaynağı olmuştur. Kürt dili, Kürtlerin varlığıdır, kimliğidir, namusudur, ulusal kimliğidir” dedi. Açıklamada sık sık “Bê ziman jiyan nabe (Dil olmadan, yaşam olmaz)” sloganları atıldı.  

 

Kitle, Kürt dilinin önemine ilişkin çarşı merkezinde bulunan esnaflara bildiri dağıttıktan sonra, DEM Parti il binası önüne gelerek, burada Kürtçe şarkılar eşliğinde halaya durdu. 

 

Gever 

 

Colemêrg’in Gever (Yüksekova) ilçesinde ise DEM Parti İlçe Örgütü’nün bulunduğu sokakta basın açıklaması yapıldı. Yapılan açıklamaya DBP, DEM Parti, Gever Barış Anneleri ve onlarca kişi katıldı. Açıklamada Kürtçe yazılı “15 Mayıs Kürt Dil Bayramı kutlu olsun” pankartı ile “Her zaman Kürtçe, her yerde Kürtçe”, “Kürt dili için her yerde ve her alanda mücadele” ve “Kürtçe eğitim dili olsun” yazılı dövizler açıldı.

 

Açıklamada konuşan DEM Parti Gever İlçe Eşbaşkanı Ercan Sevmez, “Kürt kadınları ve anneleri, Kürt savaşçıları ve liderleri tüm zorluklara rağmen mücadelelerini sürdürdüler. Kürt halkı, varlığını ve kimliğini baskılara karşı savunacak, özgürlük mücadelesini yükseltecek, günlük yaşamında kendi dilinin tüm lehçelerini konuşacak ve varlığını stratejik bir şekilde koruyacaktır” ifadelerini kullandı.

 

Şemzinan

 

Şemzînan (Şemdinli) ilçesinde DEM Parti İlçe Örgütü basın açıklaması düzenlendi. Açıklamaya çok sayıda kişi katıldı. DEM Parti Şemzînan İlçe Eşbaşkanı Agit Tekin, “Kürt dilinin farkındalığı, öğretilmesi ve toplumsal örgütlenmesinin yanı sıra Kürtçenin resmileşmesi ve Kürtçe eğitiminin de talepleriyle bundan sonra tüm illerimizde, ilçelerimizde sonuna kadar çabalayacağız. Birçok il ve ilçesindeki kasaba, mahalle, sokak, köy ve mezralarda Kürt dili mücadelesini görünür, sürdürülebilir ve etkili bir şekilde daha yüksek ve yaygın hale getireceğiz” dedi.

 

İstanbul 

 

Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) İstanbul Şubesi, 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı dolayısıyla Çağlayan'da bulunan İstanbul Adliyesi önünde basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamada “Dıve zimane Kurdi bıbe zımane fermi u perwerdeye” yazılı pankart açıldı. Alanın polis tarafından ablukaya alınarak açıklama yapılması engellenmek istendi. Buna rağmen avukatlar açıklama yapmakta kararlı olduklarını belirterek açıklamayı gerçekleştirdi. Açıklamayı ÖHD üyesi İhsan Aytuç okudu.

 

‘Dilimiz; bizim varlığımız, kimliğimiz ve itibarımızdır’

 

“Her şeyden önce, dilimiz; bizim varlığımız, kimliğimiz ve itibarımızdır” diyen İhsan, anadilin savunulmasının önemine dikkat çekti. İhsan, “Dil Hakları Evrensel Bildirgesi, Avrupa Bölgesel ve Azınlık Dilleri Şartı, Ulusal Azınlık Hakları Çerçeve Sözleşmesi ve Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi, anadilde eğitim ve dilsel haklar konusunda temel belgeler olarak kabul edilmiştir. Her ne kadar, yukarıda sayılan uluslararası belgelerde anadilde eğitim hakkı ve birçok kültürel hak tanınıp güvence altına alınmış olsa da, Türkiye bilhassa anadilde eğitim hakkına ilişkin maddelere koyduğu çekincelerle bu hakkın Kürtler tarafından söz konusu sözleşmelere dayanılarak talep edilmesinin önünü kapatmıştır” dedi. 

 

ÖHD Kürtçenin resmi dil olması için kampanya başlatacak

 

Milyonlarca Kürt çocuğun eğitim politikaları ile kendi dilini öğrenmekten mahrum bırakıldığının altını çizen İhsan, “Tiyatro, konser ve birçok Kürtçe etkinlik ve organizasyon halen yasaklanmaya devam edilmektedir.  Kamu kurumlarında Kürtçe resmi olarak tanınmadığı gibi halk iradesinin tecelli ettiği Parlamento’da bile Kürtçe ‘bilinmeyen bir dil’ olarak kabul edilmektedir” sözlerini kullandı. 

 

İhsan, Kürtçenin resmi dil olması için ÖHD olarak bir kampanya başlatacaklarını duyurdu. 

 

Wan 

 

Wan Barosu Kürtçe Dil Komisyonu ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Dil, Kültür ve Sanat Komisyonu, Van Adliyesi önünde açıklama yaptı. “Bila Kurdî bibe zimane fermi û zimanê ferwerdeyê” pankartının yer aldığı açıklamada, basın metnini avukat Mustafa Özoral okudu. 

 

Mustafa, anadilde eğitimin bir hak olduğunu vurgulayarak, “Anadilde eğitim hakkı hem kolektif bir haktır, hem de bireysel bir haktır.  Her halk ve her birey anadilinde eğitim alma hakkına sahiptir. Bu hak, uluslararası hukukta bir insan hakkı olarak tanınmış olup, birçok beyanname ve uluslararası anlaşmayla güvence altına alınmıştır.  Amerika'da İngilizce ve İspanyolca; İsviçre'de Almanca, Fransızca ve İtalyanca; Rusya, Hindistan, Güney Afrika ve diğer birçok ülkenin birden fazla resmi dili vardır. Kazakistan'da bile Kürtçe eğitim kabul ediliyor. Bu gün vesilesiyle Kürt hukukçular olarak Parlamentoyu ve devlet yetkililerini asimilasyon politikalarından vazgeçmeye, Kürtleri ve Kürtleri tanımaya çağırıyoruz. Kürt dili eğitim dili ve resmi dil olmalıdır” diye konuştu.

 

Wan’da Dil Kültür Sanat Araştırmaları Derneği (ARSİSA), İnsan Hakları Derneği (İHD), Tevgera Jinen Azad (TJA),  Kowara Destar, DEM Parti, DBP, HDP, Emek ve Demokrasi Platformu tarafından 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı etkinlikleri kapsamında ARSİSA’nın önünde basın açıklaması gerçekleştirildi. Açıklamaya DEM Parti Wan Milletvekili Pervin Buldan ve çok sayıda kişinin katıldığı açıklamada, “Kurdî Hebûna Me Ye”, “Jin Ziman Azadî”, “Her Dem Her Der Kurdî”, “Bê Ziman Jiyan Nabe”, “Ji bo Kurdî têkoşîn”  ve “Kurdî Têkoşîna Me Ye” dövizleri yer aldı. Açıklamayı ARSİSA eğitmenlerinden Şevket acar okudu.

 

‘Kürt dilinin resmileşmesi için sonuna kadar mücadele edeceğiz’

 

Şevket, Kürtçeye yönelik saldırılara dikkat çekerek, "Kürt dilinin farkındalığı, öğretilmesi ve toplumsal örgütlenmesinin yanı sıra Kürt dilinin resmileştirilmesi ve Kürtçe eğitiminin kabul edilmesi için de sonuna kadar çabalayacağız. Kürdistan'ın tüm il, ilçe, kasaba, mahalle, sokak, köy ve mezralarında ve Türkiye'nin birçok il ve ilçesinde Kürtçe mücadelesini somut, sürdürülebilir ve etkili bir şekilde daha yüksek ve yaygın hale getirmek için mücadele edeceğiz "dedi.

 

‘Dilimizi yasaklayamazsınız!’

 

Ardından konuşan DEM Parti Dil ve Kültür Komisyonu Eş Sözcüsü Heval Dilbahar ise, Arapça, Türkçe, Farsça ve diğer tüm diller gibi Kürt dilinin de eğitim hakkına sahip olduğuna dikkat çekti. Heval, “Kürt dilinin resmi olma hakkına sahiptir. Bugün hala Kürtçe eğitim hakkı ve resmi olma hakkını istememiz iktidar için büyük bir ayıptır. Üstüne üstlük dilimize yönelik programlarımızı düzenlememize yetkililer izin vermiyor. Bu faşist tutumu şiddetle kınıyoruz. Diyoruz; Kürt dili mücadelesinin önünde hiçbir güç duramaz. Yer ve gök var oldukça, insan ve canlı var oldukça Kürt dili de var olacaktır. Biz Kürdüz, güzeliz, gururluyuz. İyi bilin ki Kürt dili bizim dilimizdir. Dilimizi yasaklayamazsınız. Dilimizin mücadelesinin önünde duramazsınız. Yaşasın Kürtler, yaşasın Kürt dili, yaşasın Kürt mücadelesi. Her yerde Kürt, her zaman Kürt" diyerek dilin önemini vurguladı.

 

Açıklama, “Zimanê me hebûna me ye” ve “Bê ziman jiyan nabe” sloganları ile son buldu.

 

Mûş

 

Mûş’ta DBP, DEM Parti ve TJA, dil bayramı dolayısıyla basın açıklaması ve yürüyüş gerçekleştirdi. Çok sayıda kişinin katıldığı açıklamada yürüyüş ile başladı. DEM Parti İl Örgütü binası önünde başlayan  yürüyüş, Mûş Belediyesi önünde son buldu. 

 

Kitle adına konuşan DEM Parti PM üyesi Selamettin Yılmaz, Kürt dilinin önemini vurgulayarak, Kürtçe dilinin resmi dil olana kadar mücadelelerini sürdüreceklerinin altını çizdi. 

 

Konuşmaların ardından açıklama sona erdi. 

 

Riha

 

ÖHD Riha Şubesi ile Riha Barosu, Urfa Adliyesi önünde basın açıklaması yaptı. Açıklamada konuşan Riha Barosu Anadil Komisyonu üyesi Sedat Gül, Kürtçeye dönük saldırılara dikkat çekerek, "Kürtçe her yerde yasak. Kürtçe hala resmi eğitim dili değil. Birçok ülkede birden fazla dil resmi dil olarak kabul ediliyor. Biz de avukatlar olarak asimilasyona son verilmesi ve Kürtçenin resmi dil olmasını talep ediyoruz" diye konuştu. Açıklama alkışlar ile son buldu.

 

DEM Parti Wêranşar İlçe Örgütü, ilçe binası önünde basın açıklaması yaptı. Wêranşar Belediye Eşbaşkanı Serhat Dicle İnan, belediye meclis üyeleri ve çok sayıda kişinin katıldığı açıklamada konuşan DEM Parti üyesi Rumet Riha Aydın, Kürtçe’ye dönük baskılara biran önce son verilmesi çağrısı yaparak, “Sonuna kadar her yerde Kürtçeyi yaşatma mücadelemizi sürdüreceğiz” dedi. Açıklama alkışlarla son buldu.

 

Êlih

 

Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Êlih şubesi ve Êlih Barosu, 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı dolayısıyla açıklama yaptı. Adliye önünde yapılan açıklamaya, çok sayıda avukat katıldı. ÖHD Üyesi Med Rizgar Akman, Kürt dilinin Kürtlerin varlığı ve kimliği olduğunu söyleyerek, “Bu nedenle hep birlikte dilimize sahip çıkmalı ve onu korumalıyız. Kürtçe konser, film, tiyatro ve her türlü etkinlik yasaklanıyor. Anadilde savunma hakkı da sıklıkla ihlal ediliyor. Yeni Anayasa’da Kürtçenin statüsü olmalı” dedi. 

 

Êlih’teki birçok sivil toplum örgütü, Arî Dil Araştırmaları ve Kültür Derneği (ARİ-DER) öncülüğünde 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı dolayısıyla Yılmaz Güney Parkı’nda açıklama yaptı. “Perwerdehîya bi zimanê zikmakî mafekî însanî ye/Anadilde eğitim insani bir haktır” ve "Zimanê me rûmet û hebûna me ye/Dilimiz namusumuz ve kimliğimizdir” pankartlarının açıldığı açıklamaya, çok sayıda kişi katıldı. Açıklamaya katılanlar "Her netew bi zimanê xwe heye/Her ulus diliyle var”, "Ziman şitila avakirina civakê ye/Dil bir toplumun varlığının yapı taşıdır” ve “Em tekoşîna zimanê Kurdî bilind bikin/ Kürt dil mücadelesini yükseltelim” lolipoplar taşıdı.

 

ARÎ-DER Eşbaşkanı Mazlum Tenha, Kürt dilinin değerli, kadim ve zengin bir dil olduğunu belirterek, “Kürt dilinin özgürlüğü, Kürtlerin özgürlüğüdür” dedi. Tenha, “Bu sene ‘Her Dem Kurdî Her Der Kurdî/ Her zaman Kürtçe Her yerde Kürtçe’ sloganıyla, Sayın Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin bir parçası olan Kürt dili üzerindeki tecridi kırma ve mücadelesini büyütmenin yanında kadın mücadelesi ve Kürt ulusal mücadelesi üzerindeki tecridi kırma amacıyla çeşitli eylemler gerçekleştireceğiz. Her yerde Kürt dilinin sesini yükseltip rengini yayacağız” ifadelerini kullandı. 

 

Mersin

 

Mersin'de ÖHD, İHD ve Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) şubeleri, ortak basın açıklaması yaptı. Mersin Adliyesi önünde çok sayıda avukatın katılımıyla açıklama yapan ÖHD Üyesi Şilan Türk, anadilde eğitim hakkının hem toplumsal bir hak hem de kişisel bir hak olduğuna dikkat çekerek, "Yani her halkın ve kişinin anadilinde eğitim görme hakkı vardır. Bu hak, uluslararası hukukta insan hakkı olarak tanınmış ve birçok uluslararası bildiri ve anlaşmalarla kararlaştırılmıştır" diye konuştu.

 

Türkiye'nin kuruluşundan beri Kürtleri, Kürt dili ve Kürt kültürünü tanımadığını, bugün de inkar ve imha etme politikaları devam ettirdiğini söyleyen Şilan, "Milyonlarca Kürt çocuğu okullarda Kürtçe eğitim görememektedirler. Tiyatro, konser, film ve daha birçok türde Kürtçe şölen ve etkinlikler hala yasaklanmaktadır. Resmi kurumlarda Kürtçe tanınmıyor. Adliyelerde Kürt dilinde savunma için para isteniyor ve birçok kez anadilde savunma hakkı çiğneniyor. Mecliste dahi Kürtçe 'bilinmeyen' olarak biliniyor" ifadelerini kullandı.

 

Gündemde olan yeni anayasa tartışmalarına değinen Şilan, yeni anayasada Kürtçeye statü tanınmasını isteyerek, "Bu bizim hakkımızdır. Birçok dünya ülkesi, kendi vatandaşlarının farklı dillerini tanıyor ve resmi dil olarak kabul ediyor. Amerika’da İngilizce ve İspanyolca; İsviçre’de Almanca, Fransızca ve İtalyanca; Rusya, Hindistan, Güney Afrika ve daha birçok ülkede de birden fazla resmi dil bulunmaktadır. Kazakistan’da Kürt dilinde de eğitim kabul edilmiştir. Bu gün vesilesiyle bizler Kürt ve özgürlükçü avukatlar olarak Meclise ve devlet görevlilerine sesleniyoruz; asimilasyon politikalarını bırakın, Kürtleri ve Kürtçeyi tanıyın. Kürt dili, eğitim dili ve resmi dil olmalıdır"  talebini dile getirdi.

 

Ankara

 

ÖHD Ankara Şubesi, Ankara Adliyesi önünde açıklama yaptı. Açıklamanın yapıldığı alanda “Mafê perwerdehîya bi zimanê  zikmakî mafekî mirovî ye - Anadilde eğitim insan hakkıdır)” yazılı pankart açıldı. Açıklamayı ÖHD üyesi Avukat Dilan Denizhan yaptı. Dilan, her bireyin ve dilsel topluluğun kendi anadilde eğitim görme hakkı olduğunu, bu hakkın uluslararası hukuk düzeninde bir insan hakkı olarak tanındığını belirtti.  Açıklamanın ardından ÖHD üyesi Şevin Kaya, Kürtçenin resmi dil olması için avukatlar olarak imza kampanyası başlattıklarını duyurdu.

 

Erzirom 

 

DEM Parti Erzirom (Erzurum) İl Örgütü, parti binası önünde açıklama yaptı. DEM Parti Milletvekili Meral Danış Beştaş. “Başta Kürt dili olmak üzere tüm diller üzerindeki engeller kaldırılmalıdır. Çünkü dil bir insanın varlığıdır, kimliğidir ve tarihidir. Bu nedenle her şey dil ile ifade edilir" dedi. 

 

İzmir

 

İzmir’de bulunan Kürt kurumları 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı dolayısıyla Eski Konak Sümerbank önünde basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamaya çok sayıda siyasi parti ve kurum temsilcisi katıldı. “15’ê Gulanê cejna zimanê Kurdî pîroz be,  15’ê Gulane roşanê ziwanê Kurdkî pîroz bo’” yazılı pankartın taşındığı açıklamada sık sık “Bê ziman jiyan nabe” sloganları atıldı. Basın metnini Avesta Ziman eğitmeni Burhan Akkol okudu.

 

Tecride dikkat çekildi

 

Kürt halkının tüm baskılara karşı yaşamın her alanında ve özellikle anadil konusunda mücadeleyi büyüttüğünü söyleyen Burhan, “Bu yıl ‘Her dem Kurdî her der kurdî’ şiarıyla Sayın Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin bir parçasın olan Kürtçe üzerindeki tecridin kırılması ve Kürt halkının üzerindeki tecridin kırılması için eylemlerimize devam edeceğiz. Her yerde Kürtçe’yi yükselteceğiz” dedi.

 

‘Kürtçe yaşayalım!’

 

Burhan, Kürt Dil Bayramı’nı kutlayarak konuşmasını Bizler Kürt halkının, tüm annelerin ve kadınların, emekçilerin, direnişçilerin, Kürt dili için emek verenlerin Kürt Dil Bayramı’nı kutluyoruz. Başta Kürt dili için mücadele eden kadın ve gençler olmak üzere Kurdistan’da ve dünyanın her yerinde bulunan partilere, kurumlara sesleniyoruz; Kürtçe için verilen mücadeleyi büyütelim. Her yeri Kürtçe eğitim yeri yapalım. Her zaman ve her yerde Kürtçe konuşalım, Kürtçe düşünelim, Kürtçe okuyalım, Kürtçe yazalım ve Kürtçe yaşayalım” sözleriyle sonlandırdı. 

 

Açıklama sloganlar ve söylenen şarkılarla sona erdi.