Öznur Değer 

 

MÊRDÎN - 6’ncı “Mardin Bienali”ne katılan DJ Asena Hayal, sahne aldığı bir mekânda Kiraz Halkla İlişkiler sahibi Yeşim Aksoy tarafından Kürtçe müzik yapması engellenerek sahneden indirildi. Duruma tepki gösteren Asena, “Bana ‘Biz bu tür müzikler çalmasın diye İstanbul’dan DJ getirttik’ dedi. O coğrafyanın insanına karşı bir terbiyesizlik ve bir faşizm söz konusu" dedi. 

 

2010 yılından bu yana gerçekleşen Mardin Bienalinin 6’ncısı10 Mayıs’ta başladı. Açılışa çok sayıda isim katılırken, bienal davetlilerinden İstanbul’dan gelen DJ Asena Hayal, açılış gecesi sahne aldığı bir mekanda Kürtçe parça çaldığı için Kiraz Halkla İlişkiler sahibi Yeşim Aksoy tarafından sahneden indirilerek Kürtçe parça çalması engellendi.Kürtçe müziğe yönelik gerçekleşen ırkçı yaklaşımın ardından ulaştığımız kültür sanat emekçisi küratör ve aynı zamanda DJ Asena Hayal, yaşananları ajansımıza anlattı.

 

İki organizasyon tek mekânda

 

Arkadaşları tarafından bienale davet edildiğini ve önceden organize edilen bir mekânda sahne almasının istendiğini söyleyen Asena, o gün sahne aldığı mekânda Beylerbeyi markasının da bir organizasyonu olduğunu bu nedenle mekânın ikiye ayrıldığını belirtti. Asena, “Ben yukarıda sahne alacaktım Beylerbeyi’nin organizasyonu da aşağıda olacaktı. Ancak hava muhalefeti başlayınca bizi de aşağı almak durumunda kaldılar. Böyle olunca sahneyi nasıl yapacağımız üzerine konuşurken, sorun olması halinde sahne almayabileceğimi söyledim. Ancak sonrasında sahne alacak diğer DJ’de arkadaşım olunca biz aramızda anlaşarak sırayla çalmaya karar verdik. Bir süre sonra ben sahneye çıktım ve müziklerime başladım. İki yabancı parçayla açılışı yaptım. Sonrasında Arapça bir parça çaldım” dedi.  

 

Kürtçe müzik çaldığında müdahale edildi

 

Birkaç parçadan sonra Omar Souleyman’dan “Wernî wernî” parçasını çalmaya başladığını söyleyen Asena, “Bu şarkının dili Kürtçe. O sırada mekânda bulunan herkes eğlenerek halay çekiyordu. Sanatçı arkadaşlarım ve Mardinli olduklarını düşündüğüm genç arkadaşlar vardı. Markanın misafirlerinin aşağıda olduğunu düşünmüyorum. Onlar daha çok yukarıda takılıyorlardı. Ben çalarken yukarıdan teknik ekipmanı kuran bir kişi gelip elindeki USB’yi göstererek ‘çalayım mı’ diye sordu. Ben de sahneye yeni çıktığımı ve çaldığımı söyledim. Bunun üzerine yukarı çıktı ve sonra yeniden aşağı inerek, ‘Yeşim Hanım senin inmeni ve az önceki DJ’in tekrar çıkmasını istiyor’ dedi. Ben de ‘Yeşim Hanım kim’ diye sordum. Benim markayla hiçbir ilgim yok benimle diyalog kuran neden Yeşim Hanım? Ve ben neden Yeşim Hanım tarafından indiriliyorum? Yeşim Hanım’a bu durumun sebebini sorduğumda bana ‘Biz bu tür müzikler çalmasın diye İstanbul’dan DJ getirttik’ dedi. Ben de ‘Ben de İstanbul’dan geliyorum ama konumuz bu değil. Bu tür müziklerden kastınız nedir’ diye sordum. O da bana ‘horon falan’ şeklinde küçümseyici ifadelerle yanıt verdi. Sen nerede olduğunun farkında mısın? Bu tür müzik ne demek. Beni lokal bir müzisyen sanıyorsun belli ki –ki öyle olması daha kötü.- Sen benim oralı bir DJ olduğumu düşünerek ve bunu markanla yakıştırmadığın, kendin bunu beğenmediğin için ‘İstanbul’dan DJ getirdik’ diyerek üzerimde bir kültürel tahakküm kurmaya çalışıyorsun” diyerek tartışmaya başladıklarını belirtti.

 

‘Sen bir faşistsin’

 

Ardından “Sen bir faşistsin” sözleriyle tepki göstererek mekanı terk ettiğini ifade eden Asena, bir manipülasyon yaratılmaya çalışıldığını ve susturulmaya çalışıldığını kaydetti.  Maruz kaldıklarını daha sonra dijital medya hesabından duyurduğunu aktaran Asena, birçok kişi tarafından aranarak “Meselenin Kürtçe Türkçeye dönüşmesi çok kötü oldu zaten bienalde de bu tür sorunlar yaşadık. Bu durum oraya da yansıyacak” şeklindeki söylemlere de maruz kaldığını bildirdi.

 

‘Sorun müziğin türüyle ilgili değil diliyle ilgiliymiş’

 

Kendisini sahneden indiren marka sahibi Yeşim ve ekibinin sonraki gün farklı bir mekanda da getirdikleri DJ ile etkinlik düzenlediklerini söyleyen Asena, “Oradaki görüntülerde de herkesin oynadığını gördüm. Demek ki orada sorun müziğin türüyle ilgili değil diliyle ilgiliymiş. Yıllardır bazı hareketlerin içindeyim ve aktivistim. Bunun nedenini anlayamayacak biri değilim. Kadınla diyaloğu ben kurdum ve oradaki beyaz ve üstenci bakışını ben gördüm. Orada faşist bir yaklaşım vardı. Ben İstanbulluyum ve İstanbul’da yaşıyorum. Ama buradaki setlerimde de Kürtçe de Arapça da çalıyorum. Her dile de yer veriyorum. Açılış için İstanbul’dan DJ çağırmışlar da keşke benim yerime Mardinli bir DJ davet edilseydi açılışa. Ben İstanbul’da bir mekânda ‘Keça Kurdan’ı istediğim ve çalmadıkları için tepki göstermiştim. Bu durum ilk kez başıma gelmiyor. İbrahim Tatlıses’in Kürtçe şarkısını çalıp Aynur’unkini çalmadıkları için ‘Makul Kürtleri çalıyorsunuz, makul olmayanları çalmıyorsunuz’ diyerek mekân sahipleriyle tartışmıştım. Bu benim hassasiyet gösterdiğim bir konu.

 

‘Bu bireysel bir mesele değil’

 

Bunun bireysel bir mesele olmadığının altını çizen Asena, “Benim üzerimden, benim oralı olduğum düşünülerek, oradaki kadın bir DJ üzerinden aslında o coğrafyanın insanına karşı bir terbiyesizlik ve bir faşizm söz konusu. Kadının, beyaz dünyasından oralara nasıl baktığıyla ilgili bir durum bu. ‘Biz İstanbul’dan size kültür ve sanat getiriyoruz. Çünkü sizin oradaki kültür ve sanatınızı beğenmiyoruz. Siz bu işi beceremiyorsunuz’ diye korkunç ve üstenci bir bakış söz konusu. Diyecek bir şey yok” şeklinde yaşadıklarını anlattı.

 

Mekân tepki olarak etkinliği iptal etmiş

 

Ardından ırkçı yaklaşımın gerçekleştiği mekânın sahibi ile görüşerek yaşananları dinledik. Yaşananları doğrulayan mekân sahibi duruma tepki gösterdiklerini ve Yeşim Aksoy’un sonraki gün 11 Mayıs’taki etkinliğini mekânda iptal ettiklerini söyledi.