HABER MERKEZİ - Dünya Anadil Günü dolayısı ile yapılan etkinliklerde Kürtçe’nin resmi dil olması istendi. 

 

21 Şubat Dünya Anadili Günü, birçok yerde etkinliklerle kutlanırken, anadili sahiplenme çağrıları yapıldı. 

 

Mêrdîn

 

Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) ve Tevgera Jinên Azad (TJA) 21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla Mêrdîn’de (Mardin) yürüyüş gerçekleştirdi.

 

DEM Parti il binası önünde başlayan yürüyüş “Be ziman jiyan nabe” ve “Bijî berxwedana zindanan” sloganları eşliğinde gerçekleştirildi. DBP İl binasına kadar yapılan yürüyüşe çok sayıda kişi katılırken, DEM Parti Mêrdîn milletvekili Kamuran Tanhan da yürüyüşe destek verdi. Yürüyüşün ardından “Bi Kurdî bi fikir, bi axiv û bi nivîs” pankartı açılarak açıklama yapıldı. 

 

Açıklama metnini DEM Parti il Eşbaşkanı Necla Acıbuca okudu. Kürtçe’nin resmi dil olması taleplerinin olduğunu belirten Necla, “Kürtçe resmi statüye kavuşturulmalı, eğitim dili olarak kabul edilmeli, Çocuk Hakları Evrensel Bildirgesi’ni kabul eden Türkiye şerh koyduğu maddelerden şerhini kaldırarak, sözleşmeye uymalı” dedi. 7’den 70’e herkese çağrıda bulunduklarını ifade eden Necla, her Kürt’ün Kürtçe’ye sahip çıkması ve Kürtçe’nin resmi dil olarak kabul edilmesi için çalışması gerektiğini söyledi. Sloganlarla sona eren açıklamanın ardından kitle Adalet Nöbeti’ni ziyaret etti.

 

Colemêrg

 

Dünya Anadili Günü nedeniyle, DEM Parti Colemêrg (Hakkari) il örgütü ve Gever (Yüksekova) ilçe örgütü seçim bürolarının önünde basın açıklaması düzenledi. Düzenlenen açıklayama Colemêrg Belediyesi Eşbaşkan adayları, Barış Anneleri ve çok sayıda partili katılım sağladı. Açıklamada Kürtçe yazılı, “Bila zimanê Kurdi bibe, zimanê fermi û yê perwerdehî yê (Kürt dili eğitim ve resmiyet dili olsun)” pankartı ve “Zimanê me Hebûna me ye (Dilimiz varlığımızdır)”, “Kurdî nasnama me ye (Kürtçe kimliğimizdir)”, “Ji bo Kurdan Statû (Kürtlere Statü)” ve “DEM Dema zimanê Kurdî ye (Vakit, Kürtçe vaktidir)” dövizleri açıldı.

 

‘Her Kürdün Kürtçe için çalışması gerekiyor’

 

Açıklama metnini okuyan Colemêrg İl Eşbaşkanı Kadir Şahin,  yedi yaşından yetmiş yaşına kadar her Kürdün Kürtçe öğrenmesi ve öğretmesi için çalışma yürütmesi gerektiğine dikkat çekti. Kadir, “Herkesin her yerde ve her zaman Kürtçe konuşması, okuması, yazması gerekir. Kürtçe yaz, Kürtçe yaşa. Her evi, sokağı, mahalleyi, mezrayı, köyü, kasabayı, ilçeyi, şehri ve çevreyi Kürtçe dil okulu ve üniversitesine dönüştürelim. Yaşasın Kürt dili” dedi.

 

Stratejik bir konu

 

Gever ilçe seçim bürosu önünde yapılan basın açıklamasına ise Barış Anneleri ve çok sayıda kişi katıldı. Burada yapılan açıklamada DEM Parti Gever ilçe Eşbaşkanı Ercan Sevmez konuştu. Ercan, “Dilimizi kuşatan ve yok etmeye çalışanlar iyi bilinmelidir ki Kürt dili ve Kürt dili mücadelesi biz Kürtler için stratejik bir konudur. Kürt dili İngilizce, Almanca, Fransızca, Arapça, Farsça, Türkçe ve diğer tüm diller gibi temel haklara sahiptir. Bu dillerin hakları Kürtçe’ye ve diğer tüm dillere aittir. Bu gerçek hiçbir şekilde tartışılamaz” diye konuştu.

 

Şirnex

 

Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Dil ve Kültür Komisyonu ile Birca Belek Dil ve Kültür Derneği 21 Şubat Anadili Günü kapsamında Birca Belek Derneği’ne yürüyüş gerçekleştirmek istedi. Yürüyüşe, valilik tarafından yasak kararı gerekçe gösterilerek, izin verilmedi. Kitle, Cizre İlçe Örgütü binası önünde basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamaya, DEM Parti Şirnex Milletvekilleri Newroz Uysal Aslan, Mehmet Zeki İrmez, il ve ilçelerde aday gösterilen belediye eşbaşkan adayları, Barış Anneleri Meclisi, TJA aktivistleri, MEBYA-DER, TUHAD-DER yanı sıra yüzlerce kişi katıldı. Kadınlar açıklamaya ulusal kıyafetleri ile katıldı. Eylemde üzerine “ Kurd Kurdî Kurdistan” Ez kurdim perwerdehiya bi kurdî dixwazim”, Bê ziman jiyan nabe” yazılı dövizler taşındı. Kitle ellerinde ki erbanelerle “Bi xeml û xweş zimanê kurdî”

 

Basın açıklaması Birca Belek Dil ve Kültür Derneği Eşbaşkanı Fatma Gizleyici tarafından okundu.

 

‘Kürt dili Kürtlerin kalbidir’

 

Anadilin önemine dikkat çeken Fatma,  21 Şubat Anadili Günü’nün tüm dillerin korunması ve eşitlenmesi amacıyla “Uluslararası Anadil Günü” olarak ilan edildiğini anımsattı.  Ancak bugün dahi pek çok dilin hala statüsü olmadığını ve geleceklerinin belirsiz olduğunu vurgulayan Fatma, “Bugün Anadolu'da Süryanice, Lazca, Boşnakça, Hemşini, Çerkezce, Ermenice, Rumence ve Arapça gibi diller yok olmanın eşiğindedir. Nesli tükenmekte olan dillerden biri de on milyonlarca Kürt'ün Kürtçe dilidir. Şunu iyi bilmek gerekir ki Kürtçe insanoğlunun en eski ve en zengin dilidir. Kürt dili, Kürt halkının varlığı, kimliği ve en temel değeridir. Kürt dili Kürtlerin kalbidir, ruhudur, aklıdır, bedenidir” dedi. 

 

‘Kürt dilinin özgürlüğü Kürdistan’ın özgürlüğüdür’

 

Kürtlerin anadilde eğitim ve statü için yıllardır çetin bir mücadele verdiğini vurgulayan Fatma, ” Kürt dili, Kürt milletinin birliğinin omurgasıdır. Kürt dili olmadan Kürtler ve Kürdistan olmaz. Kürtçe ve Kürdistan birdir ve birbirinden ayrılamaz. Biri olmadan diğeri olmaz. Kürt dilinin özgürlüğü aynı zamanda Kürtlerin ve Kürdistan'ın özgürlüğüdür. Kürt halkının bu 50 yıldaki özgürlük mücadelesi bu gerçeği ortaya koymuş ve Kürt dilinin korunması, canlandırılması ve geliştirilmesi konusunda hafızanın, farkındalığın, bilginin ve mücadelenin artmasını sağlanmıştır” ifadelerini kullandı. 

 

‘Kürtçe üzerindeki tecridi teşhir ediyoruz’

 

Ardından kent milletvekili Nevroz Uysal Aslan konuştu. Nevroz, mevcut iktidarın anadil üzerindeki ırkçı politikalarına dikkat çekerek, şöyle konuştu: “ Bugün anadil için verilen bütün çalışmaları kutluyorum. Dünyada bulunan bütün diller özel ve kutludur. Ancak mevcut iktidar yıllardır Kürtler üzerinde yok etme politikaları sürdürüyor. Ancak bu devlet sadece Kürt varlığına değil diline de karşı da hukuksuz bir politika yürütüyor. Bugün kim Kürtçe için bir Basın açıklaması yapsa, saldırılara karşı tepkisini gösterse ya saldırıya uğruyor ya da halkında bir soruşturma açılıyor. 

 

Bugün TRT6 ile övünenler neden Kürtçe yürüyüşe engel oluyor? Bugün Kürtçe üzerinde siyaset yapanlar neden dünyanın bir diğer ucunda bulunan Japonya’da bir Kürtçe kurs açıldığında müdahale ediyor? Bu ikiyüzlülüktür. Kürtçeyi taşımayanlar Kürdü de tanımıyor. Bugün Kürtçe üzerinde siyaset yapanlar Cizir’de ki bu görüntüye baksınlar. Bizler bu ikiyüzlülüğü ve Kürtçe üzerindeki tecridi teşhir ediyor ve kabul etmiyoruz. Anadilimiz üzerindeki bu saldırılar son buluna kadar mücadelemizi sürdüreceğiz.”

 

Yapılan konuşmamalar ardından açıklama erbane eşliğinde çekilen halaylarla son buldu.

 

Ankara

 

Eğitim Sen, Ankara'da bulunan genel merkez binasında açıklama yaptı. Eğitim Sen Başkanı Kemal Irmak, çocuklar için anadilde eğitimin önemine değindi. Anadilinde eğitimin çocuğun ikinci dili öğrenmesini kolaylaştırdığına dikkati çeken Kemal, anadilde eğitimin aynı zamanda çocukların düşünme ve ifade becerilerinde olumlu gelişmeler kaydettiğini söyledi. Kemal, anadilin kullanımının engellenmesinin en çok çocukları etkilediğine işaret ederek, "Resmi dil dışındaki anadillerinin varlığına, yaşamasına ve öğrenilmesine karşı çıkmak, bir yönüyle eğitim biliminin en temel ilkesine karşı çıkmak, bilime meydan okumak anlamına gelmektedir. Türkiye dünyada çocuklarına bayram armağan eden tek ülke olmakla övünürken, milyonlarca çocuğun kendi anadili ile eğitim görmesine ‘ülke bölünür’ paranoyası ile yaklaşılması büyük bir çelişkidir” diye kaydetti. Kemal, anadil üzerindeki tüm engellerin kaldırılması çağrısında bulundu. 

 

İstanbul

 

SES İstanbul Şubeleri, sendikanın Aksaray’da bulunan bürosunda açıklama yaptı. SES Şişli Şube Sekreteri Ferdane Çakır, dilin sağlık hizmetlerinin erişilebilirliğini ve kalitesini etkileyen unsurların başında geldiğini ifade etti. Ferdane, "Hasta ve sağlıkçı ilişkisinin her iki taraf açısından da anlaşılabilir kılınması sağlık hizmetinin kalitesini ve sonuçlarını ciddi oranda etkiler. Anadilde sağlık hizmeti talebi; sağlık hakkı, tedavi hakkı, hasta hakkı ve yaşam hakkının ayrılmaz bir parçasıdır. Herkese eşit, etkin ve nitelikli sağlık hizmeti sunmanın yolu anadil hakkının bu alanda da kullanımına bağlıdır” diye konuştu.

 

Ferdane, şu talepleri sıraladı: 

 

* Ülkenin çok kimlikli, çok kültürlü ve çok dilli yapısına uygun olarak eğitim sistemi yeniden düzenlenmeli ve anadilinde eğitim olanakları anaokulundan üniversiteye kadar tüm yurttaşlar için ücretsiz ve eşit olarak sağlanmalıdır. Bu kapsamda sağlık alanında eğitim veren okullar da çok dilli bir yapıya kavuşturularak, yabancı dillerden önce Türkiye’de yaşayan yurttaşların kullandığı farklı dil ve lehçelerde dil eğitimi alması özendirilmeli.

 

* Eğitim sisteminde bu temel değişiklikler yapılıncaya kadar; Türkçeden farklı dil ve lehçelerin kullanıldığı bölgelerdeki sağlık emekçilerine kullanılan dilin öğretilmesi için ücretsiz kurslar açılmalıdır.

 

* Farklı dil bilen sağlık emekçilerinin bildikleri dilin kullanıldığı bölgelere gönüllü tayin olması için özlük haklarında iyileştirmeler yapılmalı ve özendirici tedbirler alınmalıdır.

 

* 112, UMKE, Arama Kurtarma ve Acil servislerde görev yapan personele görev yaptığı bölgede yaygın olarak kullanılan diller ile ilgili kurslar planlanmalı, hizmet içi eğitimler yapılmalıdır.

 

* Yukarıda yazılı maddeler gerçekleşinceye kadar, geçici bir aşama olarak sertifikalı ve dili iyi bilen kişilerden sağlık kurumlarında yeterli sayıda tercüman bulundurulmalıdır.

 

Riha

 

DEM Parti Riha (Urfa) İl Örgütü, Haliliye ilçesi Uçaksavar Kavşağı'da bulunan il örgütü binası önünde açıklama yaptı. Riha Emek ve Demokrasi Platformu birleşenlerinin yanı sıra DEM Parti adayları ve çok sayıda kişi açıklamaya katıldı. Kürtçe’nin Kurmancî ve Kirmançkî lehçeleri ile Türkçe ve Arapça "Dilimiz onurumuzdur, zaman Kürtçe zamanı" yazılı pankartlar taşındı. İHD yöneticilerinden Müslüm Saraçoğlu, basın metninin okudu. DEM Parti İl Eşbaşkanı Bekir Karakeçili, Kürtçeye dönük baskı ve yok sayma politikalarına tepki gösterdi. Açıklama, "Bê ziman jiyan nabe (Dil olmadan yaşam olmaz)" sloganıyla son buldu. 

 

İHD Riha Şubesi, dernek binasında açıklama yaptı. Dernek yöneticisi Mustafa Vefa, anadilde eğitim hakkının en temel insan hakkı olduğunu vurguladı. Mustafa, Kürt sorununun çözülmesinde Kürtçe önündeki engellerin kaldırılmasının önemli olduğunu vurguladı. Mustafa, "Yasal hiçbir güvencesi olmadan 2009 yılında Kürtçe yayına başlayan TRT 6 kanalı ve 2012 yılında başlatılan seçmeli ders uygulamaları, milyonlarca Kürt yurttaşın anadil taleplerini karşılamaktan oldukça uzaktır" dedi.

 

Êlih

 

Êlih'te (Batman) kitlesel bir şekilde yürüyüş gerçekleştirildi. ARİ-DER öncülüğünde gerçekleşen yürüyüşe, çok sayıda sivil toplum örgütü temsilcisi ve yurttaş katıldı. DEM Parti Êlih İl Örgütü önünde bir araya gelen kitle, burada oluşturdukları kortej ile yürüyüşe geçti. "Kürçe resmi ve eğitim dili olsun" talebinin yer aldığı pankart taşındı. Yürüyüşte sık sık "Jin, jiyan, azadî", "Bijî berxwedana zîndanan" ve "Bê ziman jiyan nabe" sloganları atıldı. "Zimanê Kurdî"  şarkısı seslendiren kitle, Yılmaz Güney Park’ına kadar yürüdü. 

 

ARİ-DER Eşbaşkanı Mazlum Tenha, Kürtçe’nin yaşamın her alanında yer alması için herkesi sorumluluk almaya çağırdı. Kürt diline dönük baskılara dikkat çeken Mazlum, buna karşın mücadeleyi büyütme çağrısında bulundu. Etkinlik çekilen halayların ardından son buldu. 

 

Dîlok

 

DBP Dîlok (Antep) İl Örgütü, Şahinbey ilçesinde bulunan Yeşilsu Parkı'nda açıklama yaptı. "21'ê Sibatê roja zimanê dayikê pîroz be" yazılı pankartın taşındığı açıklamada, konuşan DBP Dîlok İl Yöneticisi Abdullah Acar, anadilde eğitim talebinde bulundu. 

 

İzmir

 

Halkların Eşitlik Demokratik Partisi (DEM Parti) İzmir İl Örgütü de, basın toplantısı ve panel gerçekleştirdi. Toplantının yapıldığı salona “Dem dema zimanê Kurdî ye” pankartı asıldı. Toplantıya İzmir Belediye Eşbaşkan adayları Akın Birdal, Türkan Aslan Ağaç, Tevgera Jinên Azad (TJA), Barış Anneleri, İnsanlar Hakları Derneği (İHD) İzmir Şubesi, Jin Art, Demokratik Alevi Dernekleri (DAD),  Demokratik Bölgeler Partisi Ege Bölge Temsilciliği’nin yanı sıra çok sayıda kişi katıldı. 

 

Düzenlenen basın toplantısında basın metninin Kürtçe’sini  DEM Parti üyesi Ramazan Kaygısız, Türkçesini ise DEM Parti İzmir İl Eşbaşkanı Vezan Karabulut okudu.

 

‘Kürdün dili olan Kürtçe tehlike altında’

 

21 Şubat Dünya Anadili Günü’nün bütün dillerin korunması ve güçlendirilmesi amacıyla ilan edildiğini belirten Ramazan, günümüzde yok olma tehlikesi altında olan binlerce dil olduğunu ifade etti. Türkiye’de Süryanice, Lazca, Boşnak, Hemşince, Çerkezce, Ermenice, Yunanca ve Arapça’nın yok olmanın eşiğinde olduğunu kaydeden Vezan, “ Tehlike altında olan dillerden biri de milyonlarca Kürdün dili olan Kürtçedir. Şu iyi bilinmelidir ki; Kürtçe en kadim, en zengin, en barışçıl dillerden biridir. Kürtçe Kürt ulusunun varoluş bağımsızlık, kimlik ve en başat değeridir. Kürtler dilleri Kürtçe olmadan Kürt ve Kurdistani olamaz. Kürtçenin özgürlüğü, Kürtlerin ve Kürdistan özgürlüğüdür. Kürt halkının özgürlük mücadelesi derken son elli yılda bunu ortaya koymuştur. Kürt dilinin bilinci ve bilgisi, mücadelesi savunusu Kürtler için stratejik bir konu kırmızı çizgisidir” dedi.

 

‘Dem dema zimanê Kurdî ye’

 

Kürtçe’nin bütün diller gibi Kürtlerin en temel hakkı olduğunu vurgulayan Vezan, “Bu yüzden biz milyonlarca Kürt ve Kürtlerin bütün toplulukları, partileri, kurum ve kuruluşları Kürtçenin bağımsızlığını ve özgürlüğünü her yerde talep ediyoruz ve bunun için mücadele ediyoruz. Mücadelede şiarımız ‘Dem dema zimane Kurdiye’ ve bu şiarı her zamankinden çok güçlü haykırıyoruz. Bu nedenle Kürtçe için ileri sürdüğümüz talepler ve amacımız gayet açık ve nettir” diye konuştu.

 

‘Mutlaka çocuklarımızla Kürtçe konuşmalıyız’

 

Basın toplantısının ardından gerçekleşen panelde Barış Annesi Sultan Yağmekan söz aldı. Sultan,  “Anadilimiz varlığımızdır” diyerek, Kürtçe üzerindeki asimilasyon politikalarına karşı tüm Kürtlerin anadilinde konuşmaya çağırdı. Sultan, “Bu birçok yerde dilimizi yasaklamaya çalışıyorlar ama bu dili bize Allah verdi ve kimse yasaklayamaz. Bugün geldiğimiz noktada çocuklarımız artık Kürtçe konuşmuyor. Bu konuda Kürt annelerin çok duyarlı olması gerekiyor. Evde mutlaka çocuklarımızla Kürtçe konuşmalıyız. Çünkü dilimiz bizim kimliğimiz ve onurumuzdur bunu korumak hepimizin görevidir. Kendi anadilimizde eğitim almak bizim en doğal hakkımız ama bu gün hala Kürtler ana dilinde eğitim alamıyor. Hala mahkemelerde kendi dilimizde kendimizi ifade etme konusunda sıkıntı yaşıyoruz. Bu konuda Kürt avukatlarının Kürtçe konuşma konusunda daha duyarlı olmasını istiyoruz” dedi.

 

‘Kürtçe gibi Ermenice ’de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya’

 

Anadilin yaşatılması konusunda çocukların kendi anadilinde eğitim görmesini önemine vurgu yapan DEM Parti İzmir İl Yöneticisi İzaruhi Kervancıoğlu Barka, Kürdistan’daki asimilasyon politikalarına değinerek Kürtçenin yanı sıra Ermenice’nin üzerinde de büyük baskılar olduğunu aktaran İzaruhi, “Azınlık dilleri Lozan Anlaşmasında yer alsa da görünmez engellemelerle yasaklandığını biliyoruz. Bende kendi ana dilim olan Ermeniceyi unutmamak için İtalya'da eğitim gördüm. Bu toprakların kadim halklarından olan Ermenilerin hala kendi dilinde eğitim alamıyorlar. Bu yüzden Kürtçe gibi Ermenice ’de yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır” şeklinde konuştu.

 

Panel, Kürt yazar Ehmedê Xanî’den beyitler okunarak, sanatçı Aram Tigran’ın şarkıları söylenerek son buldu.