AMED -  “Kezî” kitabını tanıtan Kürt yazar Fatêxan Taşlı Tunç, hazırladığı 3 kitabı daha olduğunu söyledi. Kadınlara yazma çağrısı yapan Fatêxan, “Her kadının yaşamı ilgi çekici hikayeleriyle bir edebiyat, şiir konusudur” dedi.

 

Sözlü olarak başlayan ve kökleşen Kürt edebiyatının yazınsal ürünleri, Kürt dili ve kültürünün yayılması ve yaşatılmasında önemli rol oynuyor. Kürt diline uzun yıllar baskı uygulanarak yasaklanması ile asimilasyon politikaları devreye girmiş olsa da verilen mücadele ile bugün Kürtçe kitaplar, yayınlar topluma ulaşıyor. Günümüzde özel savaş politikalarıyla temelde yok edilmeye çalışılan Kürt dili üzerinde baskılar devam ederken yazmaya devam edenlerden biri de Fatêxan Taşlı Tunç. Fatêxan, kitap yazmasındaki en büyük amacının Kürt kadın kimliğiyle eserler bırakmak olduğunu söyledi. İlk kitabı “Kezî” ile Amed’de 2023 Aralık ayında gerçekleşen kitap fuarında yerini alan Fatêxan, hazırlık aşamasında olan 3 kitabının da olduğunu paylaştı.

 

‘Edebiyatımız çoğunlukla sözlü olduğu için tükenmedi’

 

Kürt edebiyatının sürekliliğini dengbêjlere ve şarkılar söyleyen kadınlara borçlu olduklarını dile getiren Fatêxan, “Kürt halkı yerinde başka bir halk olsaydı kendilerine yapılan yasaklar ve zorluklar karşısında çoktan bitmiş, tükenmiş olurlardı” dedi. Kürtlerin edebiyatlarını dengbêjlikleriyle, şiirleriyle, hikayeleriyle devam ettirdiğini söyleyen Fatêxan, “Edebiyatımız sadece yazılı olsaydı çoktan yakılmış ve ortadan kaldırılmıştı. Edebiyatımız çoğunlukla sözlü olduğu için tükenmedi. Kürt dili üzerindeki baskılar azalmış diyoruz ama azalmamış.  Kürt edebiyatı şu an hala yaşıyorsa edebiyatçılar, kadınlar ve haklarını ödeyemeyeceğimiz insanlar sayesindedir” sözlerini kullandı.

 

‘Ekonomik problemlerden dolayı yazamıyorlar’

 

Fatêxan, insanların yaşamını yitirdikten sonra dahi adından söz ettirecek eserler bırakması gerektiğinin altının çizdi. Özellikle kadınların yazmasının önemli olduğunu vurgulayan Fatêxan, “Değerli öğretmen Cegerxwîn kadınların yazıları için bir şiir söylüyor, ‘Ey kadın kalk ve oku / Her zaman özgür yaşa / çabuk at uykuyu gözlerinden / Fikirsiz kalma / İçerideki emekçi sensin hep / Akıllı ve bilgili ol hep / Ayağa kalk ey Kürt kızı / Sen de gururlu öl’. İnsan ölecekse gururlu ölmeli. Ayakta gerçekleşen ölüm, dizlerinin üstünde gerçekleşecek ölümden daha önemlidir. İnsanın nasıl öleceği önemlidir. İnsan öldüğünde ardında bir şeyler bırakmalı, bir isim bırakmalı. Mesela bir kadının bir eseri varsa öldükten sonra eserleriyle yaşıyor. Maalesef kadınlardan yazmak isteyen olsa da ekonomik problemlerden dolayı yazamıyor. İmkanları olanların yazmaması da büyük bir üzüntü veriyor” ifadelerine yer verdi.

 

‘Hayatımda pek iyi şeyler yaşanmadı’

 

“Kezî” isimli şiir kitabını cezaevlerine de gönderdiğini aktaran Fatêxan, kitabının, şiirlerinin tutsaklar tarafından beğenildiğini ve olumlu dönüşler aldığını belirtti. Fatêxan, yeni çalışması olan “Jiyana Dayikan” (Annelerin Yaşamı) eserinde annelerin yaşamlarını konu aldığını kaydederken, kendi yaşamını da eklediği eseri hakkında bilgi verdi. Fatêxan, “Şu an 3 tane çalışmam var. Biri ‘Jiyana Dayikan’. Eskiden annelerin yaşamına dair programlar yapıyordum. Bana kendilerinden, yaşamlarından bazen hüzünlerinden, bazen sevinçlerinden bahsediyorlardı. Bunları arşivledim. Kitapta kendimden de bahsettim. Benim de hayatımda pek iyi şeyler yaşanmadı. Bir tane de şiir kitabım var. Şu an 3 dosyam var ama çok masraflı olduğu için ve ekonomik olarak beni zorladığı için durdurdum. Kadınlar Kürt edebiyatını öne çıkarmak isterse edebiyat derneklerimize gelsinler. Bu çatı altında projelerini tanıtsınlar” dedi.

 

‘Başkalarının diliyle yaşıyorsan yoksun’

 

Amed’de gerçekleşen kitap fuarında kitabını tanıtan Fatêxan, orada da özellikle öğrenciler tarafından kitabına yoğun ilgi olduğunu söyledi. Kadınlar için şiirin ne ifade ettiği konusunda düşüncelerini paylaşan Fatêxan, şöyle konuştu: “Her kadının, annenin yaşamı ilgi çekici hikayeleriyle bir edebiyat, şiir konusudur. Onların yaşamı şiir gibidir. Acılı şiirler yazmak istemiyoruz. Kürtlerin de yaşamında huzur olsun istiyoruz. Aşk şiirleri olsun istiyoruz ama yok. Kürtlerin yaşamında acıdan başka bir şey yok ama yine de şunu diyebiliriz ki Kürt edebiyatı çok ilerledi. Tabi büyük bedeller de ödedi. Kadınlar için diyebileceğim şey, özlerini, dillerini bilsinler. Dilin yoksa sen de yoksun. Başkalarının diliyle yaşadığında sen yoksun.”