ŞIRNEX - Cizîr’de gerçekleştirilen “Kültürel soykırım” panelinde konuşan KASED Yöneticisi Saliha Ayata, Kürt kadınlarının tarih boyunca öncü rolünde olduğuna dikkat çekerek, “Dilimizin yarınlara aktarılmasında temel yapı taşı anneler oldu. Kürt kadınlar hikayelerle dilini yarınlara taşıdı” dedi.

 

Şirnex’ın (Şırnak) Cizîr (Cizre) ilçesinde Sanatça Organizasyon ve Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) tarafından organize edilen Cizîr Kültür ve Sanat Festivali kapsamında “Kültürel soykırım” konulu panel düzenledi. Birca Belek Dil ve Kültür Derneği’nde yapılan panele Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) Şirnex milletvekilleri Newroz Uysal Aslan, Zeki İrmez, siyasi partiler Şirnex il ve ilçe yöneticileri, Barış Anneleri Meclisi, Tevgera Jinên Azad (TJA), Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Şirnex Ekoloji Hareketi temsilcileri ve çok sayıda kişi katıldı.

 

Sanatçı Umut Botan’ın moderatörlüğünde gerçekleşen panele Kadın Kültür, Sanat, Edebiyat Derneği (KASED) Yöneticisi Saliha Ayata ve Kürt PEN (Navenda PENa Kurd) Eşbaşkanı Ömer Fidan konuşmacı olarak katıldı.

 

‘Kadınların okula gitmesi yasaktı’

 

Panelde ilk olarak konuşan KASED Yöneticisi Saliha Ayata, Kürt halkının 21’inci yüzyılda verdiği mücadeleye değinerek kültür, sanat ve dil için verilen mücadelede kadının rolünü vurguladı. Saliha,  “Kadınları evin içine kapatan bir anlayış vardı. Kadınların ilkokula bile gitmesi yasaktı. Bu yasak 19’uncu yüzyıla kadar devam etti. Bazı sembolik isimler çıktı ama genel itibariyle engellemeler vardı. Kadınların entelektüel olmaya yeterli olmadığı düşünüldüğü için okuma yazmasına izin verilmiyordu. Okuma yazma öğrenen kadınlar ahlaksızlıkla itham edildi. Tabi tüm bunlara karşı kadınlar mücadele etti. Kadınlar ilk üretimlerinde erkek mahlasını kullandı. Çünkü toplum kadınların yazdıklarını okumuyordu. Kadınlar ilk etapta yasağı aşmak için bu yönteme başvurdu” dedi.

 

‘Kürt kadınlar öncülük ediyor’

 

Türkiye’de de kadına bakış açısının Avrupa’dakinden farklı olmadığını dile getiren Saliha, Türkiye ve Avrupa’da kadınların okuma yazmasının yasak olduğu süreçte Orta Doğu’da Kürt kadınların 10’uncu yüzyıldan itibaren okuma yazma üzerine çalıştığını ve eserler ortaya çıkardığını belirtti. Saliha, “Kürt kadınlar, şiirler yazarak sahneye çıkıyordu. Onların kendini saklamak gibi bir derdi yoktu. Günümüzde Kürt kadınlar, dünya kadınlarına öncülük ediyor dediğimizde aslında 10. yüzyılda zaten Kürt kadınları dünya kadınlarına öncülük ediyordu. Lozan Anlaşması’ndan sonra Kürt coğrafyasında kadına yönelik bir asimilasyon ve gerileme başladı. Özellikle Kürt diline yönelik baskılar arttı” ifadelerini kullandı.

 

‘Temel yapı taşı anneler’

 

Kürt dilinin baskılara rağmen bugünlere gelmesinde Kürt kadınların önemli bir rolü olduğunun altını çizen Saliha, “Bu süreçte dilimizin yarınlara aktarılmasında temel yapı taşı anneler oldu. Kürt kadınlar hikayelerle dilini yarınlara taşıdı. Kültürünü ve değerlerini bu güne getirdi. Tüm baskı yasaklamalara karşı 90’lı yıllarda kurumsallaşma başladı. Yine ilk kurumsallaşmada kadınlar önde yerini aldı. Kurumsallaşma çok önemli olduğu için KASED’i kurduk. Kültür ve sanat kadınlar için çok kritik ve önemlidir” dedi.

 

‘Varlıklarını, bizi yok etme üzerine inşa etmişler’

 

Ardından konuşan Kürt PEN Eşbaşkanı Ömer Fidan, Kürt dili, kültürü ve iradesine yönelik baskıları kınadı. Ömer, “Dil bizim için sadece iletişim değil aynı zamanda varlığımız içinde olmazsa olmazdır. Bunun için dile ayrı önem veriyoruz. Kuzey Kurdistan’da Kürtlerin dili katledilmek isteniyor. Bunun için girişimler var. Şimdi dilin içini boşaltıp asimile etmeye çalışıyorlar. Kürt dilini yok etmek istiyorlar. Durumumuzu bilip ona göre tedbirlerimizi almalıyız. Bunun için çalışmalarımızı artırmalıyız. Varlıklarını, bizi yok etme üzerine inşa etmişler. Bir statü kazanmadan kalıcı bir çözüm oluşmaz. Onun için statü kazandıktan sonra standart bir eğitimi sağlamalıyız. 4 parça Kurdistan’da bunu yaygınlaştırmalıyız. Aksi takdirde Kürt dili için kalıcı çözüm sağlayamayız” sözlerine yer verdi.

 

Panel, konuşmaların ardından soru cevap bölümüyle sona erdi.