HABER MERKEZİ - Geleneksel basma işlemeciliği sanatı ve Süryani motif oya işlemeciliğinin son sanatçılarından biri olan Nasra Şimmeshindi, namı diğer Nasra Nine'yi tanıyoruz.

 

Mardin’de 1924 yılında doğan ve yaklaşık bir asırlık ömrünü, ailesinden miras kalan basma motif işleme ile sanatına adayan Nasra Şimmes'in doğduğu ve yaşadığı taş ev, eserlerini ürettiği atölyesi de oluyor aynı zamanda. On dört yaşında evlendirilen Nasra, çocuk yaşta çalışmaya başlayarak halı ve kilim dokumanın yanı sıra babası ve amcasından kendi çaba ve emekleriyle öğrendiği basma işlemeciliği ile Süryani boyama sanatını da yaşatmaya başlar.

 

Eserlerinde daha çok kalem kullanan ve kalıpları çok az kullanmaya gayret gösteren Nasra Nine, kimyasal içermeyen özel kök boya kullanır. Beş çocuğu dünyanın farklı yerlerine dağılsa da, “Mardin dışında yaşayamam, Mardin’den uzak düşersem kendimi mahpus sayarım” diyerek Mardin'de kalmayı tercih eder. Nasra, hiç okula gitmediği için Türkçe öğrenememiş. Okuma yazma bilmeyen Nasra yalnızca Arapça bilir.

 

Soykırım ve yok etme politikalarının bir örneği: Anadili mağduriyeti

 

İsmi ve motifleri dünyanın dört bir yanına yayılan Nasra Nine'yi görmek için dünyanın birçok yerinden Mardin'e uzun yolculuklar yapanlar olur. Nasra, ziyaretine gidenlerle Türkçe konuşamamasının nedenini ise şöyle açıklamıştı: "Benim dönemimde Süryani okullarımız kapatılmıştı ve babam da beni Türk okullarına göndermedi. Mardin'de de herkes Arapça konuşuyordu, ben de Arapça öğrendim."

 

Nasra Nine, sahip olduğu yetenekle babasından kalan ahşap kalıpları, 50 yıl boyunca değiştirmediği fırça ve kök boyaları kullanarak bezlere işlemeler yaparak sanatını icra eder. Nasra'nın İncil tasvirli desenleri, kilise perdeleri, masa örtüleri, duvar süslemeleri ve beşik bezleri için yaptığı motifleri Amerika, Ortadoğu ve Avrupa dahil olmak üzere birçok Süryani kilise ve mekanlarında hala kullanılır.

 

Süryani ve Mezopotamya halklarının kültür taşıyıcısı

 

Meryem Ana, Azizler, Melekler, İsa Peygamber, 12 havari, İsa Peygamberin doğumu, son yemeği, çarmıha gerilişi, perdeler ve yazmalar üzerinde kadim Süryani ve Mezopotamya halklarına ait figürler ile kültürlerin tamamının motifleriyle yeniden hayat bulduğu Nasra durmaksızın çalışır. Nasra Nine, işine olan sevgisini ise şöyle tanımlar: “İşimi çok seviyorum. Sevmeseydim gece gündüz çalışmazdım. Yemeği bile unutacak kadar seviyorum işimi. Ölene kadar çalışacağım."

 

'Şimmeshindi'lerden bir seda bırakmak için'

 

Sanatını yalnızca torunlarına öğreten Nasra'nın babasının kendisine sanatını öğretmediği, tamamen kendi çabalarıyla babasının çizimlerinin üzerinden geçerek ve desenlerin şablonunu çıkararak mesleğini öğrendiği bilinir. Sağlığında kalıplarının birkaçını Mardin Müzesi’ne bağışlayan Nasra, ailesinden kalan mirası yaşatırken, "Babamın kalıplarını sadece kumaşlara değil merdivenlere de bastım. Mardin'in sözlü tarihini, Süryani motiflerinin dilini anlatıp Şimmeshindi'lerden bir seda bırakmak için" der. 

 

"Bir gün ölürsem ardımda ceviz ve armut ağacından yapılma elli, hatta yüz yıl öncesinden babamdan kalma baskı kalıp ve fırçalarım kalacak geriye” diyerek yarım asra yaklaşan sanat hayatında motif oya işlemeciliğinin son ustalarından olan sanatçı Nasra Şimmeshindi, 27 Nisan 2016'da 92 yaşında çok sevdiği Mardin'de hayata veda eder. 

 

Fotoğraf: İlknur Nina Uluğ