Melike Aydın

 

İZMİR - DAD İzmir şubesinde bağlama eğitmenliği yapan  Şevda Çiçek, Alevi kültürüne dönük asimilasyona karşı bağlama ve deyişleri öğreterek direnirken, erkeklerin bağlamayı daha iyi çaldığı algısını da yıkıyor.

 

Demokratik Alevi Derneği (DAD) İzmir Şubesinde verilen bağlama dersleri yoğun ilgi var. 6 yıldır dernek bünyesinde bağlama kursu veren eğitmen Şevda Çiçek, erkeklerle özdeşleşen bağlama çalma algısıyla mücadele ederken, asimilasyonla karşı karşıya kalan alevi kültürünü de yaşatmaya çalışıyor.

 

Alevilikte telli Kuran diye adlandırılan bağlama öğretisini kursiyerlerine öğreten Şevda özellikle kadınlara seslenerek, asimilasyona karşı daha fazla duyarlılığa çağırdı.

 

Yaklaşık 6 yıldır DAD’da, daha önceki zamanlarda da Hacı Bektaş-ı Veli Kültür Derneği bünyesinde gönüllü bağlama dersleri veren Şevda 7 yıldır aktif olarak her yaştan yüzlerce insana bağlamayı tanıttı. Aynı zamanda belediyelerde de bağlama dersleri veren Şevda, bağlamaya olan ilgiden memnun. DAD’da daha önce planlanmış olmasına rağmen pandemi nedeniyle ertelenen kursa koronavirüs tedbirleri kapsamında 10 kişi katılabiliyor, ancak kurslar için de yeni kayıtlar başlayacak.

 

‘Zamanım yok’ erkeklerin bahanesi

 

Bağlamaya daha çok kadın ve gençlerin ilgi gösterdiğini dile getiren Şevda, ailelerin de teşvikiyle 9 -18 yaş grubunun en çok ilgi gösterdiğini belirtti. Erkek kursiyerlerin sayısının kadınlara oranla daha az olduğunu söyleyen Şevda, “Erkekler daha az çünkü sanata karşı daha duyarsızlar. Daha önce bağlamayı öğrenmek istemiş ama ertelemiş kadınlar geliyor. Kendilerine zaman ayırmak sosyalleşmek istiyorlar aynı zamanda. Erkekler bunun için kahvehaneye gidiyor.Erkekler zamanım yok diyor, asıl kadının yok zamanı. Kadın her yerde ve erkekten daha çok çalışıyor” diyor ve “Canlı cansız tüm varlıkları hissedebiliyorsunuz. Doğanın aynası oluyor”  sözleriyle bağlama ile doğaya daha yakın hissettiğini vurguluyor.

 

‘Erkekler daha iyi çalıyor’ algısını yıkıyor

 

Kadınların bağlama çalmasının halk tarafından olumlu karşılansa da erkeklerin daha iyi çaldığı gibi bir algının yerleştiğini ifade eden Şevda, özellikle deyişleri türkü kafelerde çalarak Alevi kültürünü yozlaştıran erkeklerin kadın müzisyenleri ezme çabasının olduğunu belirtti. Bu yaklaşıma öfke duyduğunu, daha çok kız çocuğunun bağlama öğrenmesini istediğini belirten Şevda, “Kursiyerler ile aile gibiyiz. Bir kursiyerimin annesi kızının ‘benim bağlama öğretmenim kadın, çok asil duruyor. Ben de onun gibi bağlama çalmak istiyorum’ demişti. Bu beni mutlu etti. Başta şaşırsalar da genelde bu şekilde bakıyorlar. Zaten kursa gelen öğrencilerle bağlama öğretisi dışında da bir bağ oluşuyor” şeklinde konuştu.

 

Bizim onlara değil onların bize alışması gerekiyor

 

Aynı zamanda cemlerde bağlama çalan Şevda, Alevilikte ‘telli Kuran’ adı verilen bağlamayı ve deyişleri kursiyerlerin de rızası doğrultusunda öğrettiğini söylüyor. Bağlama öğretisine Alevi çocuklarının aşina iken Sunni ve Şafi kültürden gelenlerin kursta aşinalık kazandığını kaydeden Şevda, Alevilere yönelik asimilasyona dikkat çekerek, “Aslında asimilasyon sadece gençlerde değil, büyüklerde de yol erkan bilmiyor. Ancak içine girdiğinde öğreniyorlar. Ben tek başına asimilasyona karşı yetemem. Alevi kurumları, nebilerimiz öğretmeli, bize de vesile olmalı. Ama yaygın olmadığı için devletin kurduğu sisteme hemen alışıyoruz, ona dahil oluyoruz. Oysa ‘Hayır biz size alışmayacağız, siz bize alışacaksınız. Bakın bizim öğretimiz bu’ demeleri gerekir. Dedelerimizin pirlerimizin gençlere öğretmesi gerekir” diye ifade etti.

 

Kurslarda deyiş ve türküleri öğretirken onların tarihçelerini ve ne ifade etmek istediklerini de aktardığını belirten Şevda, zaman zaman  öğrencilerin de farklı deyişler bulup getirdiğini, bu şekilde karşılıklı bir geliştirme sürecinin yaşandığını söyledi. Alevi kurumlarına çağrıda bulunan Şevda, kadınları bağlama koro kurslarına katılmaya ve derneği ziyaret etmeye çağırdı.  

 

Ayrıca 7 yıldır faal olan ve pandemi molası veren Özge Can Kadın Korosunun içinde yer alan Şevda, koronun yeni türkü çalışmaları ve klip çekimleriyle faaliyete başladığını ifade etti.