Gulistan Gulmuş 

 

RIHA - Rojnamevan Roza Daxistan, li ser rewşa dawî ya taxên Şêxmeqsûd û Eşrefiyê axivî û û got: "Niha li herêmê agirbest heye. Lêbelê, ew dikare di her kêliyê de were şikandin û rê li ber êrişên nû veke. Ger ev peyman neyên bicihanîn, êrişên ji nişka ve dê berdewam bikin."

 

Di 22'ê Kanûnê de, komên çekdar ên girêdayî Hikûmeta Demkî ya Sûriyê taxên Şêxmeqsûd û Eşrefiyê bi tank, mûşek û hawanan hedef girtin. Di êrîşan de jinek bi navê Fedwa Mihemed El Kurdî (57) hat kuştin û 19 kes jî birîndar bûn. Êrişan li her du taxan ziyana madî çêkir û înternet û elektrîkê qut bûn. Hêzên Ewlekariya Hundirîn ên taxên Şêxmeqsûd û Eşrefiyê bersiv dan êrişên Hikûmeta Demkî ya Sûriyê li ser sivîlan. Dema ku êriş berdewam dikirin, xelkê Bakur û Rojhilatê Sûriyê daketin kolanan û daxuyaniyên piştgiriyê ji bo her du taxan dan. Di encama van xwepêşandan û daxuyaniyên piştgiriyê de, agirbest hat ragihandin.

 

Derbarê mijarê de rojnameger Roza Daxistanî ji ajansa me JINNEWS'ê re axivî. 

 

Roza Daxistan diyar kir ku êrişên li ser taxên Şêx Meqsûd û Eşrefiyê li ser pêvajoyeke plansazkirî û qonaxî hatine kirin û got: "Ev pêvajo ne pêşveçûnek ji nişka ve û tenê ye. Ji ber ku ev konseptek şerê taybet a piralî ye ku li dijî gelê Kurd û bi taybetî li dijî jiyana civakî ya ku di bin pêşengiya jinan de pêşketiye tê meşandin. Bi gotineke din, ev her du tax ji destpêka şerê Sûriyeyê ve, hem ji ber cihê wan ê erdnîgarî û hem jî ji ber helwesta wan a siyasî û civakî, di bin zext û gefên berdewam de ne. Û tiştê ku ji Îlonê ve qewimî, bi taybetî bi gulebarana topan, êrişên nîşangiran ku em jê re dibêjin sûîqest, tacîza bi balafirên bêmirov û binpêkirinên ewlehiyê yên ku jiyana sivîlan hedef digirin, xwe nîşan daye. Bê guman, di vê pêvajoyê de yên herî zêde li herêmê sivîl bandor bûne."

 

'Gel êdî ji vê xefikê haydar bû'

 

Roza Daxistan destnîşan kir ku jiyana rojane ji her alî ve têk çûye û diyar kir ku ev rewş ji Tebaxê ve berdewam dike û wiha berdewam kir: "Di 6'ê Cotmehê de jî êrişek li ser taxê çêbû. 7 rêyên sereke hebûn ku herêmê bi Helebê ve girêdidan. Ev 7 rêyên sereke hatin girtin. Ji Tebaxê heta niha, ev rê hatine girtin. Bi girtina rêya sereke ya dawî re, gel li ber xwe da. Ji ber ku gel êdî ji vê xefikê haydar bû. Ango, êrişeke dagirkeriyê li herêmê dest pê dikir û gel li ber xwe da. Dema ku êrişî gel hat kirin, hêzên ewlehiya navxweyî bi parastina xwe bersiv dan û di encamê de çete neçar man ku paşve vekişin. Êriş di 6'ê Cotmehê de dest pê kir. Di 7'ê Cotmehê de, Şandeya Rêveberiya Xweser bi rastî beşdarî hevdîtinên li Şamê bû. Hate gotin ku di navbera aliyan de agirbestek qaşo berfireh hatiye ragihandin. Lêbelê, vê agirbestê bi tu awayî rewşa li her du taxan aram nekiriye."

 

'Her du tax di bin dorpeçê de bûn'

 

Roza Daxistan, destnîşan kir ku di 3-4 rojên dawî de tax di bin dorpêçeke dijwartir de ye û derbarê rewşa heyî ya li herêmê de wiha nêrînên xwe anî ziman: "Ne ketin û ne jî derketin bo taxê hebû; bi tevahî girtî bû. Astengiyên pir cidî hebûn. Bi rastî destûr nedidan ku tiştek derbas bibe. Bê guman, ez dikarim bibêjim ku ev êriş û ev nêzîkbûn hîn jî berdewam dike. Ji ber ku, wekî hûn dizanin, aloziya li taxan bi êrişa çeteyên çekdar ên girêdayî Wezareta Parastinê ya ku ji hêla dewleta Tirk ve tê piştgirî kirin li ser xala ku hêzên ewlehiya navxweyî lê ne ku em jê re dibêjin xaçerêya Şîhan, dest pê kir."

 

'Derengiya şevê êriş hatin kirin'

 

Roza Daxistan destnîşan kir ku di encama êrişan de gelek sivîl birîndar bûne û wiha axivî: "Li vir du endamên ewlehiya navxweyî birîndar bûn. Bê guman, wan li ser bingeha parastina xwe bersiv dan. Çar hêzên din ên ewlehiya navxweyî birîndar bûn. Piştre ew bi çekên giran, tank û topan hatin dorpêçkirin. Êriş bi awayekî bêserûber bi roketên dûr-menzîl hatin kirin, ango wan cihên taybetî hedef negirtin. 19 sivîl birîndar bûn, di nav wan de sê zarok û çar jin hebûn. Sê hêzên ewlehiyê li ser bingeha parastina xwe bersiv dan. Ji aliyê din ve jî heta derengiya şevê êriş hatin kirin."

 

'Çeteyên li wir di bin kontrola Şamê de ne'

 

Roza Daxistan diyar kir ku di encama axaftinên telefonê de agirbest hatiye bidestxistin, lê îhtîmala ku ew were bicîhanîn kêm e û wiha dirêjî da axaftina xwe: "lham Ehmed diyar kir ku divê her kes pabendî van peymanan be. Bê guman, em nafikirin ku ev dikare bi tevahî were bicîhanîn. Ji ber ku, wekî hûn dizanin, çeteyên li wir ne di bin kontrola Şamê de ne; ew ne di destê dewleta Tirkiyê de ne. Bê guman, heke ez niha li ser vê yekê biaxivim, heya îro tenê du rê hatine vekirin. Ev du rêyên sereke ne, ku em jê re dibêjin rêyên Şîan û Awarat, ku êriş lê hatiye kirin. Lêbelê, li wir jî kontrolek pir hişk heye. Wesayît û mirov têne kontrol kirin. Ev her du rê di bin kontrola Firqeya Ebû Emşat û Hemze de ne, ku em jê re dibêjin Firqeya Suleyman Şah ku bi Dewleta Tirk a dagirker ve girêdayî ye û çeteyên cîhadîst ên biyanî yên di nav HTŞ (Heyat Tehrîr el-Şam) a Hikûmeta Demkî ya Sûriyeyê de ne. Bi gotineke din, her du deriyên sînor di bin kontrola van her du komên çete yên ku me nav lê kirine de ne. Lêbelê, derbasbûna sotemeniya dîzelê hîn jî nayê destûr kirin. Pêdiviyên rojane, pêdiviyên bijîşkî, bi tevahî destûr nayê dayîn."

 

'Peymana 1'ê Nîsanê tê binpêkirin'

 

Roza Daxistan diyar kir ku amadekariyên êrişê demek dirêj berê dest pê kirine û destnîşan kir ku dewleta Tirk yekser piştî ku peyman hatin çêkirin gihîşt Şamê û wiha bi lêv kir: "Bi nêzîkbûna salê re, mijara peymana 10'ê Adarê bêtir di rojevê de tê girtin. Van peymanan parastina sivîlên ku li van taxan dijîn û rawestandina êrişan destnîşan kirin. Yekem danûstandina girtiyan û girseyan di meha Nîsanê de pêk hat. Wekî ku hûn dizanin, di 1'ê Nîsanê de derbarê van taxan de lihevkirinek 14 xalî hat kirin. Ev peyman danûstandina girtiyan dihewîne. Çavdêriya deverên hevpar dihewîne. Ji bo sivîlan dabînkirina tevgera azad dihewîne. Her wiha mijara hatin û vegera penaberan jî çareser kiriye. Ji ber ku, wekî hûn dizanin, rêjeyek mezin ji welatiyên ku li her du taxên Helebê dijîn, penaberên Efrîn û Şehbayê ne. Ev ne cara yekem e ku Peymana 1'ê Nîsanê tê binpêkirin. Me got werin em danûstandina girtiyan bikin; ya yekem hat kirin, lê ya duyemîn ji ber ku şervanên YPJ'ê nehatin berdan hat paşxistin. Piştre peymanên nû dest pê kirin. Paşê, ew neçar man ku wan berdin." 

 

'Gel taxên xwe diparêze'

 

Roza Daxistan destnîşan kir ku berê jî li van taxan êriş çêbûne û xelkê wir her tim li ber xwe dane û tekez kir ku her tim civatek hebû ku amade ye li ber xwe bide û got: "Meclîsên Taxên Şêx Meqsûd û Eşrefiyê her tim dixwazin civînên bi armanca xizmetkirina civakê li dar bixin, lê aliyê din her tim hêza leşkerî ferz kiriye. Xelk ji vê rastiyê haydar in. Em bi malbatên li herêmê re diaxivin. Dayik, bav û welatiyên me yên li taxên Şêx Meqsûd û Eşrefiyê ne cara yekem e ku bi vê pevçûnê re rû bi rû dimînin. Pêşî, ew li Efrîn penaber bûn, duyemîn, ew li Şehbayê rastî dagirkeriyeke duyemîn hatin, ew hatin Helebê, lê her tim li ber xwe dan. Bi rastî, dema ku ez behsa taxên Şêx Meqsûd û Eşrefî dikim, modela yekem a Têkoşîna Mafên Şoreşgerî tê bîra min. Gel li dijî DAIŞ'ê jî şer kir. Li ber xwe da û tu tax neket. Li dijî çeteyên El-Nusra jî li ber xwe dan, dîsa serkeftin û serfirazî bi dest xistin. Dîsa, di 27'ê Mijdarê de, dema ku HTŞ êrişên xwe li dijî Beşar Esed dest pê kir, çeteyên dewleta Tirk careke din êrişî her du taxên Helebê kirin. Gel dîsa li ber xwe da û karî her du taxan biparêze."

 

'Hêza xweparastinê ya gelên li wir dê van êrişan jî pûç bike'

 

Roza Daxistan derbarê rewşa dawî ya herêmê de ev agahî da: "Hatiye gotin ku niha li herêmê agirbest heye. Lêbelê, ew dikare di her kêliyê de were agirbest bê xirakirin û dikare rê li ber êrişên nû veke. Ji ber ku ev ne êrişa yekem bû. Ez bawer nakim ku ew ê ya dawî jî be. Dibe ku ew hîn jî li herêmê hin nîşandanên hêzê bikin. Lê ev yek dê berdewam bike heya ku gel xwe biparêze. Dibe ku we di vîdyo û wêneyan de dîtibe. Dema ku ew gihîştin rêkeftinekê û agirbest hate ragihandin, gel tavilê daketin kolanan, govend gerandin û min ji gel pirsî, 'Gelo koçberî heye?' Heta niha, tune bû. Berevajî vê, ji herêmên din ên Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê mirov hene ku dixwazin biçin herêmê. Em bi xwe di wê gavê de şahidê nîqaşan in; ew dibêjin, 'Ji ber ku ev şerê hebûn û nebûnê ye, em ji bo her tiştî amade ne, em ê biçin wê herêmê, em dizanin ka em ê çawa biparêzin.' Ji ber ku komkujiyên li dijî Elewî, Durzî û gelên din bûyerên berbiçav in. Wan jî şahidiya van kirine. Wan berê ev ezmûn dîtiye û ew dibêjin, 'Em bê parêzvan nînin. Em li vir in. Ev xak bê parêzvan nînin. Em dizanin ka em ê heta dawiyê li ber xwe bidin.' Ger ev peyman nekevin meriyetê, êrişên ji nişka ve dê berdewam bikin. Lêbelê, hêza xweparastinê ya gelên li wir dê van êrişan jî pûç bike.”